Ta Không Làm Thiếp
Chương 61: Ác mộng
Nghe y đáp, Thẩm Lan chỉ nở nụ cười tự giễu.
Mà Bùi Thận thấy mặt nàng tái mét, lại cho rằng nàng bị giật mình kinh sợ nên mới thế. Y không kiềm được thấy lòng hơi xót, thở dài một tiếng, bước lại cầm lấy đôi tay nàng.
Vừa chạm vào, quả đúng là lạnh như ngâm nước đá.
“Giặc Oa tuy đã bị diệt, nhưng để phòng ngừa có kẻ chạy thoát quay lại làm loạn, nàng hãy theo ta vào thành Nam Kinh đi thôi.” Bàn tay ấm nóng của Bùi Thận bọc lấy tay của Thẩm Lan.
Hơi ấm nhẹ nhàng khiến sắc mặt Thẩm Lan từ từ dịu lại. Nàng chớp đôi mắt khô rát, gật đầu: “Khi nào đi thì gọi ta là được, nhưng còn Đàm Anh và những hộ vệ kia thì sao?”
Thấy nàng khẽ chau mày đẹp, hai mắt u sầu, Bùi Thận mềm giọng an ủi: “Trên người bọn họ có phương thuốc báu của Cẩm Y Vệ nên đã cầm được máu rồi. Ta sẽ phái người cưỡi ngựa khỏe mang họ vào Nam Kinh, ở đó đã có thầy thuốc chờ sẵn.”
Thẩm Lan nghe xong mới thở phào nhẹ nhõm, nghiêm túc nói: “Tổng cộng mười người tính cả Đàm Anh, đều dùng cả tánh mạng để bảo vệ ta. Không phải vì họ coi trọng ta, mà là bởi ngài đã hạ lệnh cho họ phải dẫn được ta về Nam Kinh. Nguyện hy sinh tánh mạng để thực hiện mệnh lệnh của ngài, có thể thấy những người này trung tâm với ngài thế nào. Ngài chớ đừng xử bạc với họ.”
Nghe nàng nói tốt cho đám hộ vệ, Bùi Thận cảm thấy hơi buồn cười, lại ấm giọng an ủi: “Nàng yên tâm, có công sẽ được thưởng, có tội ắt bị phạt. Ta nhất định sẽ không bạc đãi họ.”
Thẩm Lan lúc này mới gật đầu, đứng dậy nâng một cái rương gỗ bọc da đưa cho y.
Bùi Thận nhận lấy mở ra, thấy bên trong nào trâm vàng nạm li long bằng ngọc, thoa vàng chế tác bằng kỹ thuật lũy ti, trâm mạ hoa sen khảm đá quý…. Chừng hơn mười món nằm chen nhau, đều là những trang sức y mua cho nàng lúc ở Tô Châu.
Thẩm Lan giải thích: “Bọn họ tuy theo lệnh ngài mới bảo vệ ta bằng cả tánh mạng, nhưng ta lại không thể nghĩ như vậy. Ơn cứu mạng không có gì báo đáp, đành lấy chút vàng bạc tục tằng thay lời cảm tạ.” Dứt lời, nàng lại nói: “Ngài chuyển lời tới họ thay ta, nếu sau này họ cần ta làm gì, cứ nói một câu là được.”
Bùi Thận khép rương lại, nhìn nàng cười khanh khách: “Nàng dùng vàng bạc cùng một lời hứa hẹn để cảm ơn bọn hộ vệ, vậy còn ta thì sao? Nàng định cảm ơn ta thế nào?”
Thẩm Lan sửng sốt không biết nói gì.
Nếu lấy vàng bạc châu báu, những thứ này vốn là Bùi Thận đưa cho nàng. Nếu nói quan cao lộc hậu, nàng cũng chẳng đáp ứng được.
Tính tới tính lui, nàng chẳng có gì trong tay cả.
Tới nơi này hơn bốn năm, nỗ lực giãy giụa, gian nan cầu sinh, chưa hề dám nghỉ ngơi dù chỉ một lát. Vậy mà cuối cùng vẫn như bèo dạt theo dòng nước, lưu lạc lênh đênh.
Thẩm Lan mất hết hứng thú, chỉ nhàn nhạt đáp: “Ta chỉ có hai bàn tay trắng. Ngài nếu có gì cần, cứ tự lấy đi là được.”
Bùi Thận hãi hùng khiếp vía, lời này nghe thế nào cũng toát ra một vẻ chán đời bất cần. Nhìn thì có vẻ là cần gì cứ lấy, nhưng ẩn bên dưới lại là thái độ bàng quan chẳng màng, không bận lòng điều gì nữa.
Bùi Thận cũng không rõ nàng đã gặp chuyện gì. Rõ ràng trước lúc y đi diệt Oa nàng vẫn ổn, sao bây giờ lại thành ra thế này? Y suy tư luôn mãi, cuối cùng cho rằng do nàng gặp phải cảnh tượng giặc Oa giết người, kinh hoàng hoảng hốt, tinh thần mệt mỏ nên mới đâm ra buồn bã chán đời.
Phải tìm thầy thuốc kê cho nàng ít thuốc an thần mới được. Thành Nam Kinh hình như cũng có vài thầy thuốc phụ khoa có tiếng tăm, cũng nhân đây chữa cho dứt cái bệnh tay chân lạnh lẽo của nàng.
“Ta cứu nàng cũng không phải để đòi thù lao.” Bùi Thận mỉm cười, định bụng bỏ qua chủ đề này. Ai ngờ Thẩm Lan vốn đã uể oải, nghe xong câu này lại càng thêm mỏi mệt.
Bùi Thận thấy gương mặt nàng trắng như tờ giấy, dường như vẫn trong cơn kinh hoàng, lòng y mềm nhũn ra, dùng hai tay bọc lấy khuôn mặt nàng để ủ ấm.
Ánh mắt Thẩm Lan thất thần vô định, tựa như đang chìm trong dòng suy tư dài đằng đẵng nào đó.
Khoảnh khắc mũi tên của giặc Oa lao tới, là Bùi Thận đã cứu nàng. Nếu không nàng hôm nay chắc chắn chết trong tay lũ Oa, mà còn là sống sờ sờ bị cưỡng h.iếp luân phiên cho tới chết.
Giống như cô gái ban nãy ở sảnh ngoài, bị lũ Oa xé toạc áo quần để chơi đùa, sau đó một kiếm cắt cổ.
Máu phun thật cao, rồi bắn tung tóe xuống mặt đất, lên bàn ghế…
Bùi Thận trước nay cho rằng tánh nết nàng quá mức bướng bỉnh, luôn chờ một ngày nào đó có thể đánh gãy được ngạo khí trên người nàng. Nhưng giờ đây thấy tinh thần nàng hoảng hốt, cuộn tròn co ro một góc trên giường hệt một pho tượng pha lê sắp vỡ, y lại bỗng nhiên cảm thấy những thứ đó chẳng quá quan trọng nữa.
“Đừng sợ.” Bùi Thận thả nhẹ giọng, ôm nàng vào lòng, chậm rãi vu.ốt ve sống lưng cho nàng.
Thẩm Lan tựa vào lòng y, những mảnh giáp lạnh băng khiến nàng hơi tỉnh táo lại.
“Ngài vẫn còn công vụ bên ngoài phải lo liệu đúng không?” Thẩm Lan cố gượng nói, “Kiểm kê chiến công, thẩm vấn mục đích và hướng đi của giặc Oa, báo cáo tình hình cho quan trên. Nhiều việc phải làm như vậy, ngài mau đi đi.” Nói rồi, Thẩm Lan tự động rời khỏi vòng tay y.
Hơi ấm trong ngực không còn, Bùi Thận bỗng thấy buồn bã mất mát, đành đứng dậy cười nói: “Nàng đợi thêm một lúc, chờ ta xử lý công việc nơi đây xong sẽ lập tức đưa nàng về Nam Kinh.” Dứt lời, y nâng đao bước ra ngoài.
Bùi Thận vừa đi, trong phòng lần nữa quay trở về tĩnh lặng.
Gió thu phần phật, ánh tà dương vàng vàng lẻn qua song cửa sổ, nhuộm cả căn phòng một sắc hoàng hôn đỏ đậm.
…… Đỏ đậm.
Hệt như máu.
Thẩm Lan gập người nôn khan. Nàng biết đây là phản xạ tự nhiên của cơ thể khi gặp phải kíc/h thích.
Người bình thường chưa từng thấy máu, gặp phải hiện trường tai nạn xe cộ đều sẽ như vậy, càng đừng nói tới tàn sát trên chiến trường. Thấy tay rời chân cụt khắp nơi, máu bắn tung toé, thấy giặc Oa cưỡng gian phụ nữ, hành hạ trẻ con tới chết, bị phản xạ cũng bình thường.
Thẩm Lan thậm chí đoán được tối nay mình sẽ nằm mơ thấy ác mộng.
Bùi Thận cũng đoán được nàng sẽ gặp ác mộng, cho nên vừa vào Nam Kinh, y đã phái người cho mời Trương viện phán của Thái Y Viện ở Nam Kinh đến.
Trương viện phán đã vào độ tuổi xưa nay hiếm (1), râu tóc bạc trắng, cho nên cũng không cần kiêng kị nam nữ gì cả, đi thẳng vào buồng trong, sai người nhấc mành để khám bệnh.
“Trương đại nhân, nàng ban ngày gặp cảnh giặc Oa giết người, có thể kê ít thuốc giúp an thần không?” Bùi Thận hỏi.
Trương viện phán chắp tay nói: “Bùi đại nhân chớ lo, lão phu sẽ lưu ý.” Dứt lời, ông tỉ mỉ bắt mạch, quan sát bựa lưỡi, lại hỏi han một số mặt khác, sau đó nói: “Phu nhân có phải nhiều năm trước từng rơi xuống nước?”
Thẩm Lan hơi giật mình, nghĩ bụng vị này quả thực có năng lực khám chữa bệnh chuyên sâu, nàng đáp: “Bốn năm trước ta từng sơ ý sẩy chân té xuống giếng.” Lục Châu vốn là rơi xuống giếng chết đi, sau đó Thẩm Lan mới đến.
“Vậy thì đúng rồi.” Trương viện phán nói, “Trong người phu nhân vẫn còn hàn khí nằm lại từ dạo đó mới khiến cho một năm bốn mùa tay chân lúc nào cũng lạnh lẽo.” Ông an ủi: “Phu nhân cứ yên lòng, chỉ cần uống mấy đơn thuốc an thần, bổ ấm là được.”
“Đa tạ ngài.” Thẩm Lan nghe vậy cười nói: “Đêm khuya mà vẫn phiền ngài đến đây một chuyến quá.”
Trương viện phán vuốt râu cười nói: “Phu nhân uống thuốc xong thì ngủ một giấc, qua hôm sau sẽ bình thường trở lại.”
Ông ghi đơn thuốc rồi đứng dậy chuẩn bị ra về, chỉ là trước khi đi bỗng nhiên liếc nhìn Bùi Thận một cái.
Bùi Thận hiểu ý, đứng lên tiễn Trương viện phán ra ngoài.
Hai người ra khỏi cửa đứng trong đình, đêm trăng thu đầy sương, vẻ mặt Trương viện phán nghiêm túc: “Bùi đại nhân, vị phu nhân này không phải là tướng sống thọ.”
Bùi Thận chỉ cảm thấy hít thở sao mà khó khăn, đầu óc cũng lâng lâng mờ mịt không quá tỉnh táo.
Hơi lạnh ráo hoảnh của trời thu, dường như khiến mỗi cái hít vào thở ra đều mang theo mùi máu tanh nồng. Thật lâu sau, Bùi Thận mới cắn răng hỏi: “Xin hỏi Trương đại nhân có ý gì?”
Trương viện phán thấy sắc mặt y nôn nóng, rõ ràng là có tình cảm với vị phu nhân kia, ông không khỏi thở dài trong lòng. Người có tình khó mà thành quyến thuộc.
“Tình huống của vị phu nhân này có ba vấn đề. Thứ nhất đó là đột nhiên gặp phải kinh hãi chấn động, cái này không quá nghiêm trọng, chỉ cần an thần tĩnh dưỡng, thời gian trôi qua quên hết chuyện gặp giặc Oa hôm nay là được.”
“Thứ hai đó là, đầu óc căng thẳng đã nhiều năm, tinh thần không được thoải mái. Riêng về điều này, chỉ mỗi uống thuốc là không thể nào chữa triệt để. Bệnh trong tâm cần phải làm gì? Phải để mỗi ngày của nàng trôi qua trong vui sướng, bớt suy tư sầu lo, mới mong có thể lành bệnh.”
Bùi Thận lặng im không đáp. Thẩm Lan nghĩ những gì, sao y lại không rõ?
Nhưng khó khăn lắm mình mới cứu được nàng, nàng lúc này mềm mại dỡ hết mọi phòng bị xuống. Nếu bảo Bùi Thận buông tay tại đây, y là trăm ngàn lần không chịu.
Kết quả, y đành phải trầm mặc nghe thầy thuốc nói tiếp.
“Thứ ba, gốc rễ trong con người nàng vốn dĩ không quá khỏe mạnh, hàn khí nằm trong người nhiều năm chưa tan. Ngoại trừ bốn năm trước từng rơi xuống giếng, gần đây liệu có giang gió lạnh để hàn tà vào người hay không?”
Lòng Bùi Thận hơi chát: “Mấy ngày trước, nàng từng một mình chèo thuyền trên sông đêm hơn nửa canh giờ.”
“Vậy thì đúng rồi.” Trương viện phán vừa thấy quái lạ vị phu nhân này đang yên đang lành sao lại đi chèo thuyền, vừa vuốt râu nói: “Phong hàn đã nhiễm từ khi ấy, chưa loại bỏ triệt để.”
Bùi Thận đang chuẩn bị bảo ông ấy ghi đơn thuốc, Trương viện phán lại nói: “Nhưng hàn khí của phu nhân không chỉ mỗi hai thứ này. Nàng có phải từng uống những thuốc gì mang tính lạnh?”
Bùi Thận hơi giật mình, lắc đầu nói: “Nàng chỉ uống mấy thang thuốc chữa phong hàn và thuốc bổ…”. Y khẽ ngừng lại, hồi lâu sau mới trầm giọng đáp: “Nàng từng uống mấy thang thuốc tránh thai.”
Trương viện phán hiểu rõ: “E rằng chính là nó. Thuốc tránh thai tính lạnh. Dù cho bào chế tỉ mỉ ra sao, uống vào người thời gian dài cũng sẽ khiến người nữ bị nhiễm hàn.”
Bùi Thận khó hiểu: “Thuốc tránh thai này trong phủ đã dùng lâu nay, chưa từng xảy ra bất trắc gì, sao có thể như thế?”
Trương viện phán giải thích: “Những người bình thường cơ thể khỏe mạnh, dù có uống thuốc tránh thai liên tục một năm, chỉ cần ngưng thuốc điều dưỡng lại sẽ ổn. Nhưng vị phu nhân kia có lẽ là từ nhỏ đã không được nuôi dưỡng cẩn thận, cái gốc cơ thể rất là kém cỏi, lại thêm chịu lạnh mấy trận, uống thuốc tránh thai, tất nhiên từ đó gây trở ngại đến đường con cái sau này.”
Lòng Bùi Thận từng chút một chìm xuống, thấp giọng nói: “Có thể chữa được chăng?”
Trương viện phán lắc đầu: “Nếu bây giờ ngưng thuốc tránh thai, điều dưỡng kỹ càng, họa may có thể được một đứa. Nếu vẫn uống tiếp, sợ rằng đời này sẽ đứt duyên con cái.”
Bùi Thận không hề do dự: “Vậy thì ngưng thuốc tránh thai. Mời Trương đại nhân kê giúp đơn thuốc cho.”
Trương viện phán cẩn thận viết đơn thuốc, lại liếc qua Bùi Thận nói: “Bùi đại nhân tinh thần mạnh mẽ, thể trạng cường tráng. Nhưng phu nhân kia cơ thể yếu ớt, nếu muốn điều dưỡng cho ổn, một mực nhớ lấy phải cấm chuyện phòng the.”
Bùi Thận hơi tiếc nuối, nhưng ngoài mặt không tỏ vẻ gì: “Cần dưỡng đến khi nào thì được?”
Trương viện phán gác bút: “Người ta nói mùa xuân nảy mầm, mùa hạ phát triển, mùa thu gặt hái, mùa đông tích trữ. Mùa đông này là thời cơ thích hợp để dự trữ nuôi dưỡng nguyên khí, đợi đến ngày xuân sang năm, sinh khí nảy mầm, đến ngày hè sinh khí phát triển, ngày thu sẽ là thời điểm tốt để thu hoạch.”
Từ giờ đến mùa thu năm sau ước chừng còn khoảng mười tháng. Bùi Thận tính toán một lúc, cảm thấy mình vẫn có thể nhịn được.
Trương viện phán lại dặn dò: “Ngoài ra, đại nhân thường ngày nhớ để ý khuyên lơn, chớ để phu nhân kia lại âu sầu suy tư thêm nữa. Nếu không, không chỉ là vấn đề con cái, mà tuổi thọ cũng sẽ chịu ảnh hưởng lớn.”
Bùi Thận nghiêm cẩn gật đầu, cầm đơn thuốc rồi tiễn Trương viện phán ra về.
Chờ y quay lại, phòng bếp đã sắc thuốc xong mang lên, Thẩm Lan đang đau khổ nhăn nhó uống thuốc.
“Lớn tướng vậy rồi mà uống thuốc vẫn sợ đắng.” Bùi Thận cười đưa cho nàng hai quả táo tàu: “Này, đặc sản Nam Kinh đấy.”
Thẩm Lan héo hon chẳng buồn nhúc nhích, cũng mặc kệ y cười chê, cầm lấy táo tàu cắn từng miếng một.
“Khuya rồi, nàng cần ngủ sớm chút.” Bùi Thận dặn dò: “Thầy thuốc bảo nàng bớt suy tư lại, đừng để lao lực quá.”
Thẩm Lan uể oải khẽ ừ rồi nhắm mắt ngủ.
Ban ngày Bùi Thận đã xử lý công việc xong xuôi, lúc này tắm rửa xong tháo ủng lên giường, ôm nàng vào lòng đi ngủ.
Trăng thu trong trẻo, bầu trời như được gột rửa bởi màn sương. Cây ngô đồng nghiêng nghiêng in bóng lên cửa sổ. Mưa thu lác đác khẽ rơi khiến không khí lạnh từ từ ùa lên.
Nhưng giấc mơ của Thẩm Lan lại rất nóng.
Máu tưới đầy trời, có người bị cứa cổ, máu phụt lên thật cao rồi bắn tung tóe lên mặt nàng, ấm nóng mà đặc sệt.
Nam nữ trẻ tuổi, cụ già hom hem, đứa bé còn để chỏm, bị chúng cắt như cắt lúa, từng người từng người nối nhau ngã xuống. Trước khi chết, bọn họ trừng mắt, không ngừng chất vấn Thẩm Lan: “Vì sao thấy mà không cứu?”
“Cô cứu con với!”
“Cô còn sống, thế ta thì sao?”
“Tại sao cô không cứu lão?”
Thẩm Lan hét lên một tiếng mở choàng mắt, trán đổ mồ hôi ròng ròng.
Bùi Thận bị nàng làm bừng tỉnh, thấy gương mặt nàng lúc này trắng bệch, dáng vẻ hãi hùng run rẩy, y vội vã ôm chặt nàng vào lòng, tì lên trán nàng, ấm giọng nói: “Nằm mơ sao?”
Trong màn tối đen, chỉ còn tiếng tim đập vững chãi của Bùi Thận là chân thực. Hai mắt Thẩm Lan cay cay, không nói lời nào mà áp mặt vào vò/m ngực ấm nóng của y, lắng nghe tiếng con tim y đập thật mạnh mẽ và mãnh liệt.
Một nhịp, một nhịp, lại một nhịp.
Nàng hiếm hoi mới dịu ngoan thế này, lòng Bùi Thận như mềm tan thành một vũng nước đường ngọt lịm, ngọt đến độ sắp chảy được ra thành mật.
“Đừng sợ, có ta đây.”
Nghe y thốt ra câu này, hốc mắt Thẩm Lan cay xè, dùng gương mặt cọ cọ vào y. Bùi Thận vừa thương vừa yêu, ôm lấy nàng thật chặt, bốn tay đan vào nhau, khẽ khàng thủ thỉ bên tai nàng: “Mơ thấy những gì vậy?”
Thẩm Lan há mồm, khô khan nói: “Rất nhiều người đã chết.” Ta tận mắt thấy họ chết đi. Hệt như lá rụng, rồi rơi ào xuống đất.
Bùi Thận không muốn nàng nhớ lại những cảnh tượng kinh khủng đó, nhưng cũng biết hôm nay nếu không chấm dứt chuyện này, sợ là nàng đêm nào cũng sẽ mơ thấy ác mộng, y tiếp tục ấm giọng hỏi: “Còn nữa không? Còn mơ thấy gì nữa?”
Thẩm Lan ngẩng đầu, ngơ ngác nhìn Bùi Thận, khàn giọng đáp: “Bọn họ hỏi ta, vì sao không cứu bọn họ?”
Bùi Thận vốn tưởng nàng bị ám ảnh cảnh giặc Oa giết người, nhưng không ngờ được nàng lại đang tự trách chính mình.
“Nàng ngốc lắm, cả ngày cứ nghĩ ngợi miên man không đâu.” Bùi Thận biết nàng xưa nay mềm lòng, nhưng không nghĩ nàng lại mềm lòng đến nỗi như vậy. Y mở miệng nói: “Giặc Oa tới, tất cả mọi người tứ tán chạy trốn, ai lo thân nấy. Nàng cứ mải lo cho người khác, vậy có ai lo cho nàng không?”
“Không phải.” Thẩm Lan lẩm bẩm: “Ta chỉ là cảm thấy, con người không nên sống trong thời cuộc như vậy.”
Bùi Thận thoáng ngây ra, sau đó cười hỏi: “Vậy nàng cho rằng người nên sống trong thời cuộc ra sao? Giống như Văn cảnh chi trị? Hay là như Trinh Quán thịnh thế?”
Thẩm Lan rũ mắt không nói lời nào. Hồi lâu sau, nàng trả lời: “Vận nước điêu đứng, trăm nghề đều gặp khó khăn. Lẽ nào các quan trong triều hàng ngày chỉ lo trồng hoa chăm cỏ?”
Nàng chỉ là một nữ tử, lại đi nhọc lòng chuyện quốc gia đại sự. Bùi Thận bị nàng chọc cười: “Nàng yên tâm, ta đều đã tính cả rồi. Chắc chắn ngày sau không để nàng gặp phải cảnh này nữa.”
Thẩm Lan lắc đầu: “Ta chẳng qua cảm thấy mình có lẽ nên làm gì đó.”
Bùi Thận thấy dáng vẻ yêu nước thương dân của nàng thật là thú vị, cũng hùa theo hỏi: “Vậy nàng định phát cháo à? Hay là định đi chùa thắp hương cầu phúc? Nếu cần tiền thì cứ nói với ta là được.”
Thẩm Lan chợt thấy chẳng còn hứng thú nữa. Nàng đến cả tiền cũng phải hỏi Bùi Thận mới có, thật ra cũng chẳng thể góp sức làm nên cơ sự gì.
“Ta chỉ là nói nói vậy thôi.” Thẩm Lan qua loa, “Khuya rồi, ngủ thôi.”
Bùi Thận thấy nàng không quá muốn tán gẫu, nghĩ bụng nàng chắc là mệt nhọc. Y cười nói: “Giờ nàng đã hiểu bên ngoài thời cuộc không yên, sau này chớ có rời khỏi ta nữa đấy.”
Thẩm Lan giật mình trầm mặc, để mặc Bùi Thận ôm lấy nàng, nặng nề chìm vào giấc ngủ.
Ủng hộ admin bằng 1 click vào đây: link mã giảm giá sàn S
Chú thích:
*Một số thuật ngữ mảng Đông y sẽ được giữ nguyên bao gồm: Phong hàn, hàn tà, hàn khí, bắt mạch, nguyên khí… Các nàng có thể click vào các từ bôi đậm để tìm hiểu thêm thông tin nhé.
1 Tuổi “cổ lai hi”: tuổi xưa nay hiếm, ý chỉ 70 tuổi trở lên. Lấy ý từ câu “Nhân sinh thất thấp cổ lai hi” của Đỗ Phủ trong bài Khúc Giang Kỳ 2. Câu này cũng được Bác Hồ trích lại trong Di chúc của mình.
2 Văn cảnh chi trị: thời thịnh trị của Hán Vũ Đế, Trịnh Quán thịnh thế: thời thịnh trị của Đường Thái Tông. Điểm chung hai thời kì này là “quốc chính trong sạch, kinh tế phồn vinh, xã hội an định, võ công hưng thịnh.”, đặc biệt thời Đường mảng văn hóa thi ca, nhạc họa cực kỳ phát triển. (Wikipedia)
Mà Bùi Thận thấy mặt nàng tái mét, lại cho rằng nàng bị giật mình kinh sợ nên mới thế. Y không kiềm được thấy lòng hơi xót, thở dài một tiếng, bước lại cầm lấy đôi tay nàng.
Vừa chạm vào, quả đúng là lạnh như ngâm nước đá.
“Giặc Oa tuy đã bị diệt, nhưng để phòng ngừa có kẻ chạy thoát quay lại làm loạn, nàng hãy theo ta vào thành Nam Kinh đi thôi.” Bàn tay ấm nóng của Bùi Thận bọc lấy tay của Thẩm Lan.
Hơi ấm nhẹ nhàng khiến sắc mặt Thẩm Lan từ từ dịu lại. Nàng chớp đôi mắt khô rát, gật đầu: “Khi nào đi thì gọi ta là được, nhưng còn Đàm Anh và những hộ vệ kia thì sao?”
Thấy nàng khẽ chau mày đẹp, hai mắt u sầu, Bùi Thận mềm giọng an ủi: “Trên người bọn họ có phương thuốc báu của Cẩm Y Vệ nên đã cầm được máu rồi. Ta sẽ phái người cưỡi ngựa khỏe mang họ vào Nam Kinh, ở đó đã có thầy thuốc chờ sẵn.”
Thẩm Lan nghe xong mới thở phào nhẹ nhõm, nghiêm túc nói: “Tổng cộng mười người tính cả Đàm Anh, đều dùng cả tánh mạng để bảo vệ ta. Không phải vì họ coi trọng ta, mà là bởi ngài đã hạ lệnh cho họ phải dẫn được ta về Nam Kinh. Nguyện hy sinh tánh mạng để thực hiện mệnh lệnh của ngài, có thể thấy những người này trung tâm với ngài thế nào. Ngài chớ đừng xử bạc với họ.”
Nghe nàng nói tốt cho đám hộ vệ, Bùi Thận cảm thấy hơi buồn cười, lại ấm giọng an ủi: “Nàng yên tâm, có công sẽ được thưởng, có tội ắt bị phạt. Ta nhất định sẽ không bạc đãi họ.”
Thẩm Lan lúc này mới gật đầu, đứng dậy nâng một cái rương gỗ bọc da đưa cho y.
Bùi Thận nhận lấy mở ra, thấy bên trong nào trâm vàng nạm li long bằng ngọc, thoa vàng chế tác bằng kỹ thuật lũy ti, trâm mạ hoa sen khảm đá quý…. Chừng hơn mười món nằm chen nhau, đều là những trang sức y mua cho nàng lúc ở Tô Châu.
Thẩm Lan giải thích: “Bọn họ tuy theo lệnh ngài mới bảo vệ ta bằng cả tánh mạng, nhưng ta lại không thể nghĩ như vậy. Ơn cứu mạng không có gì báo đáp, đành lấy chút vàng bạc tục tằng thay lời cảm tạ.” Dứt lời, nàng lại nói: “Ngài chuyển lời tới họ thay ta, nếu sau này họ cần ta làm gì, cứ nói một câu là được.”
Bùi Thận khép rương lại, nhìn nàng cười khanh khách: “Nàng dùng vàng bạc cùng một lời hứa hẹn để cảm ơn bọn hộ vệ, vậy còn ta thì sao? Nàng định cảm ơn ta thế nào?”
Thẩm Lan sửng sốt không biết nói gì.
Nếu lấy vàng bạc châu báu, những thứ này vốn là Bùi Thận đưa cho nàng. Nếu nói quan cao lộc hậu, nàng cũng chẳng đáp ứng được.
Tính tới tính lui, nàng chẳng có gì trong tay cả.
Tới nơi này hơn bốn năm, nỗ lực giãy giụa, gian nan cầu sinh, chưa hề dám nghỉ ngơi dù chỉ một lát. Vậy mà cuối cùng vẫn như bèo dạt theo dòng nước, lưu lạc lênh đênh.
Thẩm Lan mất hết hứng thú, chỉ nhàn nhạt đáp: “Ta chỉ có hai bàn tay trắng. Ngài nếu có gì cần, cứ tự lấy đi là được.”
Bùi Thận hãi hùng khiếp vía, lời này nghe thế nào cũng toát ra một vẻ chán đời bất cần. Nhìn thì có vẻ là cần gì cứ lấy, nhưng ẩn bên dưới lại là thái độ bàng quan chẳng màng, không bận lòng điều gì nữa.
Bùi Thận cũng không rõ nàng đã gặp chuyện gì. Rõ ràng trước lúc y đi diệt Oa nàng vẫn ổn, sao bây giờ lại thành ra thế này? Y suy tư luôn mãi, cuối cùng cho rằng do nàng gặp phải cảnh tượng giặc Oa giết người, kinh hoàng hoảng hốt, tinh thần mệt mỏ nên mới đâm ra buồn bã chán đời.
Phải tìm thầy thuốc kê cho nàng ít thuốc an thần mới được. Thành Nam Kinh hình như cũng có vài thầy thuốc phụ khoa có tiếng tăm, cũng nhân đây chữa cho dứt cái bệnh tay chân lạnh lẽo của nàng.
“Ta cứu nàng cũng không phải để đòi thù lao.” Bùi Thận mỉm cười, định bụng bỏ qua chủ đề này. Ai ngờ Thẩm Lan vốn đã uể oải, nghe xong câu này lại càng thêm mỏi mệt.
Bùi Thận thấy gương mặt nàng trắng như tờ giấy, dường như vẫn trong cơn kinh hoàng, lòng y mềm nhũn ra, dùng hai tay bọc lấy khuôn mặt nàng để ủ ấm.
Ánh mắt Thẩm Lan thất thần vô định, tựa như đang chìm trong dòng suy tư dài đằng đẵng nào đó.
Khoảnh khắc mũi tên của giặc Oa lao tới, là Bùi Thận đã cứu nàng. Nếu không nàng hôm nay chắc chắn chết trong tay lũ Oa, mà còn là sống sờ sờ bị cưỡng h.iếp luân phiên cho tới chết.
Giống như cô gái ban nãy ở sảnh ngoài, bị lũ Oa xé toạc áo quần để chơi đùa, sau đó một kiếm cắt cổ.
Máu phun thật cao, rồi bắn tung tóe xuống mặt đất, lên bàn ghế…
Bùi Thận trước nay cho rằng tánh nết nàng quá mức bướng bỉnh, luôn chờ một ngày nào đó có thể đánh gãy được ngạo khí trên người nàng. Nhưng giờ đây thấy tinh thần nàng hoảng hốt, cuộn tròn co ro một góc trên giường hệt một pho tượng pha lê sắp vỡ, y lại bỗng nhiên cảm thấy những thứ đó chẳng quá quan trọng nữa.
“Đừng sợ.” Bùi Thận thả nhẹ giọng, ôm nàng vào lòng, chậm rãi vu.ốt ve sống lưng cho nàng.
Thẩm Lan tựa vào lòng y, những mảnh giáp lạnh băng khiến nàng hơi tỉnh táo lại.
“Ngài vẫn còn công vụ bên ngoài phải lo liệu đúng không?” Thẩm Lan cố gượng nói, “Kiểm kê chiến công, thẩm vấn mục đích và hướng đi của giặc Oa, báo cáo tình hình cho quan trên. Nhiều việc phải làm như vậy, ngài mau đi đi.” Nói rồi, Thẩm Lan tự động rời khỏi vòng tay y.
Hơi ấm trong ngực không còn, Bùi Thận bỗng thấy buồn bã mất mát, đành đứng dậy cười nói: “Nàng đợi thêm một lúc, chờ ta xử lý công việc nơi đây xong sẽ lập tức đưa nàng về Nam Kinh.” Dứt lời, y nâng đao bước ra ngoài.
Bùi Thận vừa đi, trong phòng lần nữa quay trở về tĩnh lặng.
Gió thu phần phật, ánh tà dương vàng vàng lẻn qua song cửa sổ, nhuộm cả căn phòng một sắc hoàng hôn đỏ đậm.
…… Đỏ đậm.
Hệt như máu.
Thẩm Lan gập người nôn khan. Nàng biết đây là phản xạ tự nhiên của cơ thể khi gặp phải kíc/h thích.
Người bình thường chưa từng thấy máu, gặp phải hiện trường tai nạn xe cộ đều sẽ như vậy, càng đừng nói tới tàn sát trên chiến trường. Thấy tay rời chân cụt khắp nơi, máu bắn tung toé, thấy giặc Oa cưỡng gian phụ nữ, hành hạ trẻ con tới chết, bị phản xạ cũng bình thường.
Thẩm Lan thậm chí đoán được tối nay mình sẽ nằm mơ thấy ác mộng.
Bùi Thận cũng đoán được nàng sẽ gặp ác mộng, cho nên vừa vào Nam Kinh, y đã phái người cho mời Trương viện phán của Thái Y Viện ở Nam Kinh đến.
Trương viện phán đã vào độ tuổi xưa nay hiếm (1), râu tóc bạc trắng, cho nên cũng không cần kiêng kị nam nữ gì cả, đi thẳng vào buồng trong, sai người nhấc mành để khám bệnh.
“Trương đại nhân, nàng ban ngày gặp cảnh giặc Oa giết người, có thể kê ít thuốc giúp an thần không?” Bùi Thận hỏi.
Trương viện phán chắp tay nói: “Bùi đại nhân chớ lo, lão phu sẽ lưu ý.” Dứt lời, ông tỉ mỉ bắt mạch, quan sát bựa lưỡi, lại hỏi han một số mặt khác, sau đó nói: “Phu nhân có phải nhiều năm trước từng rơi xuống nước?”
Thẩm Lan hơi giật mình, nghĩ bụng vị này quả thực có năng lực khám chữa bệnh chuyên sâu, nàng đáp: “Bốn năm trước ta từng sơ ý sẩy chân té xuống giếng.” Lục Châu vốn là rơi xuống giếng chết đi, sau đó Thẩm Lan mới đến.
“Vậy thì đúng rồi.” Trương viện phán nói, “Trong người phu nhân vẫn còn hàn khí nằm lại từ dạo đó mới khiến cho một năm bốn mùa tay chân lúc nào cũng lạnh lẽo.” Ông an ủi: “Phu nhân cứ yên lòng, chỉ cần uống mấy đơn thuốc an thần, bổ ấm là được.”
“Đa tạ ngài.” Thẩm Lan nghe vậy cười nói: “Đêm khuya mà vẫn phiền ngài đến đây một chuyến quá.”
Trương viện phán vuốt râu cười nói: “Phu nhân uống thuốc xong thì ngủ một giấc, qua hôm sau sẽ bình thường trở lại.”
Ông ghi đơn thuốc rồi đứng dậy chuẩn bị ra về, chỉ là trước khi đi bỗng nhiên liếc nhìn Bùi Thận một cái.
Bùi Thận hiểu ý, đứng lên tiễn Trương viện phán ra ngoài.
Hai người ra khỏi cửa đứng trong đình, đêm trăng thu đầy sương, vẻ mặt Trương viện phán nghiêm túc: “Bùi đại nhân, vị phu nhân này không phải là tướng sống thọ.”
Bùi Thận chỉ cảm thấy hít thở sao mà khó khăn, đầu óc cũng lâng lâng mờ mịt không quá tỉnh táo.
Hơi lạnh ráo hoảnh của trời thu, dường như khiến mỗi cái hít vào thở ra đều mang theo mùi máu tanh nồng. Thật lâu sau, Bùi Thận mới cắn răng hỏi: “Xin hỏi Trương đại nhân có ý gì?”
Trương viện phán thấy sắc mặt y nôn nóng, rõ ràng là có tình cảm với vị phu nhân kia, ông không khỏi thở dài trong lòng. Người có tình khó mà thành quyến thuộc.
“Tình huống của vị phu nhân này có ba vấn đề. Thứ nhất đó là đột nhiên gặp phải kinh hãi chấn động, cái này không quá nghiêm trọng, chỉ cần an thần tĩnh dưỡng, thời gian trôi qua quên hết chuyện gặp giặc Oa hôm nay là được.”
“Thứ hai đó là, đầu óc căng thẳng đã nhiều năm, tinh thần không được thoải mái. Riêng về điều này, chỉ mỗi uống thuốc là không thể nào chữa triệt để. Bệnh trong tâm cần phải làm gì? Phải để mỗi ngày của nàng trôi qua trong vui sướng, bớt suy tư sầu lo, mới mong có thể lành bệnh.”
Bùi Thận lặng im không đáp. Thẩm Lan nghĩ những gì, sao y lại không rõ?
Nhưng khó khăn lắm mình mới cứu được nàng, nàng lúc này mềm mại dỡ hết mọi phòng bị xuống. Nếu bảo Bùi Thận buông tay tại đây, y là trăm ngàn lần không chịu.
Kết quả, y đành phải trầm mặc nghe thầy thuốc nói tiếp.
“Thứ ba, gốc rễ trong con người nàng vốn dĩ không quá khỏe mạnh, hàn khí nằm trong người nhiều năm chưa tan. Ngoại trừ bốn năm trước từng rơi xuống giếng, gần đây liệu có giang gió lạnh để hàn tà vào người hay không?”
Lòng Bùi Thận hơi chát: “Mấy ngày trước, nàng từng một mình chèo thuyền trên sông đêm hơn nửa canh giờ.”
“Vậy thì đúng rồi.” Trương viện phán vừa thấy quái lạ vị phu nhân này đang yên đang lành sao lại đi chèo thuyền, vừa vuốt râu nói: “Phong hàn đã nhiễm từ khi ấy, chưa loại bỏ triệt để.”
Bùi Thận đang chuẩn bị bảo ông ấy ghi đơn thuốc, Trương viện phán lại nói: “Nhưng hàn khí của phu nhân không chỉ mỗi hai thứ này. Nàng có phải từng uống những thuốc gì mang tính lạnh?”
Bùi Thận hơi giật mình, lắc đầu nói: “Nàng chỉ uống mấy thang thuốc chữa phong hàn và thuốc bổ…”. Y khẽ ngừng lại, hồi lâu sau mới trầm giọng đáp: “Nàng từng uống mấy thang thuốc tránh thai.”
Trương viện phán hiểu rõ: “E rằng chính là nó. Thuốc tránh thai tính lạnh. Dù cho bào chế tỉ mỉ ra sao, uống vào người thời gian dài cũng sẽ khiến người nữ bị nhiễm hàn.”
Bùi Thận khó hiểu: “Thuốc tránh thai này trong phủ đã dùng lâu nay, chưa từng xảy ra bất trắc gì, sao có thể như thế?”
Trương viện phán giải thích: “Những người bình thường cơ thể khỏe mạnh, dù có uống thuốc tránh thai liên tục một năm, chỉ cần ngưng thuốc điều dưỡng lại sẽ ổn. Nhưng vị phu nhân kia có lẽ là từ nhỏ đã không được nuôi dưỡng cẩn thận, cái gốc cơ thể rất là kém cỏi, lại thêm chịu lạnh mấy trận, uống thuốc tránh thai, tất nhiên từ đó gây trở ngại đến đường con cái sau này.”
Lòng Bùi Thận từng chút một chìm xuống, thấp giọng nói: “Có thể chữa được chăng?”
Trương viện phán lắc đầu: “Nếu bây giờ ngưng thuốc tránh thai, điều dưỡng kỹ càng, họa may có thể được một đứa. Nếu vẫn uống tiếp, sợ rằng đời này sẽ đứt duyên con cái.”
Bùi Thận không hề do dự: “Vậy thì ngưng thuốc tránh thai. Mời Trương đại nhân kê giúp đơn thuốc cho.”
Trương viện phán cẩn thận viết đơn thuốc, lại liếc qua Bùi Thận nói: “Bùi đại nhân tinh thần mạnh mẽ, thể trạng cường tráng. Nhưng phu nhân kia cơ thể yếu ớt, nếu muốn điều dưỡng cho ổn, một mực nhớ lấy phải cấm chuyện phòng the.”
Bùi Thận hơi tiếc nuối, nhưng ngoài mặt không tỏ vẻ gì: “Cần dưỡng đến khi nào thì được?”
Trương viện phán gác bút: “Người ta nói mùa xuân nảy mầm, mùa hạ phát triển, mùa thu gặt hái, mùa đông tích trữ. Mùa đông này là thời cơ thích hợp để dự trữ nuôi dưỡng nguyên khí, đợi đến ngày xuân sang năm, sinh khí nảy mầm, đến ngày hè sinh khí phát triển, ngày thu sẽ là thời điểm tốt để thu hoạch.”
Từ giờ đến mùa thu năm sau ước chừng còn khoảng mười tháng. Bùi Thận tính toán một lúc, cảm thấy mình vẫn có thể nhịn được.
Trương viện phán lại dặn dò: “Ngoài ra, đại nhân thường ngày nhớ để ý khuyên lơn, chớ để phu nhân kia lại âu sầu suy tư thêm nữa. Nếu không, không chỉ là vấn đề con cái, mà tuổi thọ cũng sẽ chịu ảnh hưởng lớn.”
Bùi Thận nghiêm cẩn gật đầu, cầm đơn thuốc rồi tiễn Trương viện phán ra về.
Chờ y quay lại, phòng bếp đã sắc thuốc xong mang lên, Thẩm Lan đang đau khổ nhăn nhó uống thuốc.
“Lớn tướng vậy rồi mà uống thuốc vẫn sợ đắng.” Bùi Thận cười đưa cho nàng hai quả táo tàu: “Này, đặc sản Nam Kinh đấy.”
Thẩm Lan héo hon chẳng buồn nhúc nhích, cũng mặc kệ y cười chê, cầm lấy táo tàu cắn từng miếng một.
“Khuya rồi, nàng cần ngủ sớm chút.” Bùi Thận dặn dò: “Thầy thuốc bảo nàng bớt suy tư lại, đừng để lao lực quá.”
Thẩm Lan uể oải khẽ ừ rồi nhắm mắt ngủ.
Ban ngày Bùi Thận đã xử lý công việc xong xuôi, lúc này tắm rửa xong tháo ủng lên giường, ôm nàng vào lòng đi ngủ.
Trăng thu trong trẻo, bầu trời như được gột rửa bởi màn sương. Cây ngô đồng nghiêng nghiêng in bóng lên cửa sổ. Mưa thu lác đác khẽ rơi khiến không khí lạnh từ từ ùa lên.
Nhưng giấc mơ của Thẩm Lan lại rất nóng.
Máu tưới đầy trời, có người bị cứa cổ, máu phụt lên thật cao rồi bắn tung tóe lên mặt nàng, ấm nóng mà đặc sệt.
Nam nữ trẻ tuổi, cụ già hom hem, đứa bé còn để chỏm, bị chúng cắt như cắt lúa, từng người từng người nối nhau ngã xuống. Trước khi chết, bọn họ trừng mắt, không ngừng chất vấn Thẩm Lan: “Vì sao thấy mà không cứu?”
“Cô cứu con với!”
“Cô còn sống, thế ta thì sao?”
“Tại sao cô không cứu lão?”
Thẩm Lan hét lên một tiếng mở choàng mắt, trán đổ mồ hôi ròng ròng.
Bùi Thận bị nàng làm bừng tỉnh, thấy gương mặt nàng lúc này trắng bệch, dáng vẻ hãi hùng run rẩy, y vội vã ôm chặt nàng vào lòng, tì lên trán nàng, ấm giọng nói: “Nằm mơ sao?”
Trong màn tối đen, chỉ còn tiếng tim đập vững chãi của Bùi Thận là chân thực. Hai mắt Thẩm Lan cay cay, không nói lời nào mà áp mặt vào vò/m ngực ấm nóng của y, lắng nghe tiếng con tim y đập thật mạnh mẽ và mãnh liệt.
Một nhịp, một nhịp, lại một nhịp.
Nàng hiếm hoi mới dịu ngoan thế này, lòng Bùi Thận như mềm tan thành một vũng nước đường ngọt lịm, ngọt đến độ sắp chảy được ra thành mật.
“Đừng sợ, có ta đây.”
Nghe y thốt ra câu này, hốc mắt Thẩm Lan cay xè, dùng gương mặt cọ cọ vào y. Bùi Thận vừa thương vừa yêu, ôm lấy nàng thật chặt, bốn tay đan vào nhau, khẽ khàng thủ thỉ bên tai nàng: “Mơ thấy những gì vậy?”
Thẩm Lan há mồm, khô khan nói: “Rất nhiều người đã chết.” Ta tận mắt thấy họ chết đi. Hệt như lá rụng, rồi rơi ào xuống đất.
Bùi Thận không muốn nàng nhớ lại những cảnh tượng kinh khủng đó, nhưng cũng biết hôm nay nếu không chấm dứt chuyện này, sợ là nàng đêm nào cũng sẽ mơ thấy ác mộng, y tiếp tục ấm giọng hỏi: “Còn nữa không? Còn mơ thấy gì nữa?”
Thẩm Lan ngẩng đầu, ngơ ngác nhìn Bùi Thận, khàn giọng đáp: “Bọn họ hỏi ta, vì sao không cứu bọn họ?”
Bùi Thận vốn tưởng nàng bị ám ảnh cảnh giặc Oa giết người, nhưng không ngờ được nàng lại đang tự trách chính mình.
“Nàng ngốc lắm, cả ngày cứ nghĩ ngợi miên man không đâu.” Bùi Thận biết nàng xưa nay mềm lòng, nhưng không nghĩ nàng lại mềm lòng đến nỗi như vậy. Y mở miệng nói: “Giặc Oa tới, tất cả mọi người tứ tán chạy trốn, ai lo thân nấy. Nàng cứ mải lo cho người khác, vậy có ai lo cho nàng không?”
“Không phải.” Thẩm Lan lẩm bẩm: “Ta chỉ là cảm thấy, con người không nên sống trong thời cuộc như vậy.”
Bùi Thận thoáng ngây ra, sau đó cười hỏi: “Vậy nàng cho rằng người nên sống trong thời cuộc ra sao? Giống như Văn cảnh chi trị? Hay là như Trinh Quán thịnh thế?”
Thẩm Lan rũ mắt không nói lời nào. Hồi lâu sau, nàng trả lời: “Vận nước điêu đứng, trăm nghề đều gặp khó khăn. Lẽ nào các quan trong triều hàng ngày chỉ lo trồng hoa chăm cỏ?”
Nàng chỉ là một nữ tử, lại đi nhọc lòng chuyện quốc gia đại sự. Bùi Thận bị nàng chọc cười: “Nàng yên tâm, ta đều đã tính cả rồi. Chắc chắn ngày sau không để nàng gặp phải cảnh này nữa.”
Thẩm Lan lắc đầu: “Ta chẳng qua cảm thấy mình có lẽ nên làm gì đó.”
Bùi Thận thấy dáng vẻ yêu nước thương dân của nàng thật là thú vị, cũng hùa theo hỏi: “Vậy nàng định phát cháo à? Hay là định đi chùa thắp hương cầu phúc? Nếu cần tiền thì cứ nói với ta là được.”
Thẩm Lan chợt thấy chẳng còn hứng thú nữa. Nàng đến cả tiền cũng phải hỏi Bùi Thận mới có, thật ra cũng chẳng thể góp sức làm nên cơ sự gì.
“Ta chỉ là nói nói vậy thôi.” Thẩm Lan qua loa, “Khuya rồi, ngủ thôi.”
Bùi Thận thấy nàng không quá muốn tán gẫu, nghĩ bụng nàng chắc là mệt nhọc. Y cười nói: “Giờ nàng đã hiểu bên ngoài thời cuộc không yên, sau này chớ có rời khỏi ta nữa đấy.”
Thẩm Lan giật mình trầm mặc, để mặc Bùi Thận ôm lấy nàng, nặng nề chìm vào giấc ngủ.
Ủng hộ admin bằng 1 click vào đây: link mã giảm giá sàn S
Chú thích:
*Một số thuật ngữ mảng Đông y sẽ được giữ nguyên bao gồm: Phong hàn, hàn tà, hàn khí, bắt mạch, nguyên khí… Các nàng có thể click vào các từ bôi đậm để tìm hiểu thêm thông tin nhé.
1 Tuổi “cổ lai hi”: tuổi xưa nay hiếm, ý chỉ 70 tuổi trở lên. Lấy ý từ câu “Nhân sinh thất thấp cổ lai hi” của Đỗ Phủ trong bài Khúc Giang Kỳ 2. Câu này cũng được Bác Hồ trích lại trong Di chúc của mình.
2 Văn cảnh chi trị: thời thịnh trị của Hán Vũ Đế, Trịnh Quán thịnh thế: thời thịnh trị của Đường Thái Tông. Điểm chung hai thời kì này là “quốc chính trong sạch, kinh tế phồn vinh, xã hội an định, võ công hưng thịnh.”, đặc biệt thời Đường mảng văn hóa thi ca, nhạc họa cực kỳ phát triển. (Wikipedia)