Sau Khi Có Con Ngoài Ý Muốn Với Thái Tử Địch Quốc
Chương 164: Ngoại truyện 25: Tử Hào phú
*Chương này có nội dung ảnh, nếu bạn không thấy nội dung chương, vui lòng bật chế độ hiện hình ảnh của trình duyệt để đọc.
"Nhưng dù là hồ ly nhỏ, cuối cùng cũng bị hắn mang về hang ổ của mình."
Giang Uẩn viết từ sáng cho đến tận trưa.
Đợi khi nét mực khô hẳn, y lấy ra chiếc hộp đã chuẩn bị sẵn, gấp bài văn lại rồi cất vào chung với bút Tử Hào.
Tùy Hành đang dùng bữa cùng tiểu Giang Nặc ở bàn ăn, thấy vậy, hắn bước lại hỏi: "Viết xong rồi sao?"
Tùy Hành không rõ người bình thường cần bao lâu mới hoàn thành một bài văn, nhưng hắn biết, có thể viết liền mạch mấy trang giấy trong một buổi sáng thì không phải ai cũng làm được.
Giang Uẩn gật đầu, vừa sắp xếp lại bàn viết, vừa ngẩng lên nói: "Lát nữa ta sẽ đi thăm sư phụ, điện hạ có đi cùng không?"
Tùy Hành biết hôm nay không phải là buổi thăm hỏi bình thường, Giang Uẩn đã nói như vậy, tức là hy vọng hắn đi cùng, hơn nữa đa phần y sẽ có chỗ cần đến hắn.
"Tất nhiên là đi rồi."
Tùy Hành lệnh cho Kê An chuẩn bị xe ngựa, sau đó dặn phòng bếp mang một bát cháo ngọt mới nấu đến.
Tiểu Giang Nặc đã uống cạn bát canh sừng nai hầm. Nhóc con vừa cai sữa không lâu, trước đây mỗi ngày chỉ cần uống một bát canh là no, nhưng giờ thì sáng và tối phải uống hai cữ. Đây là cữ bổ sung của buổi sáng.
Giang Uẩn ngồi xuống bàn, chậm rãi ăn cháo, ánh mắt vẫn dõi theo nhóc con đang ăn dặm.
Đứa nhỏ hai tuổi đã có thể ăn một vài món thông thường, nhưng cách chế biến phải mềm nhừ cho dễ tiêu hóa. Để đảm bảo dinh dưỡng hợp lý, sau khi hỏi ý kiến Mạnh Huy, Giang Uẩn đã tự tay lập ra thực đơn cho nhóc. Trước nay nhóc con ăn rất khỏe, cũng không kén chọn thức ăn. Hôm nay, phòng bếp làm món khoai tây nghiền trộn tôm, trong lúc Giang Uẩn mới ăn chưa được nửa bát cháo, nhóc con đã ăn xong cả bát khoai tây nghiền, còn thỏa mãn ợ một cái.
Đúng là một đứa nhỏ khỏe mạnh.
Giang Uẩn cảm thấy vui mừng.
Hy vọng đứa bé trong bụng cũng sẽ khỏe mạnh như vậy.
Buổi chiều, Giang Uẩn và Tùy Hành ngồi xe đến phủ Tả tướng.
Hôm nay là ngày Nguyên Sóc*, cả ngày nay phủ Tả tướng tấp nập người đến chúc mừng, chủ yếu là các quan thanh liêm và danh sĩ đương thời. Tối đến thì đã vắng hơn nhiều.
*Ngày mồng một đầu tháng âm lịch
Trên cửa phủ treo hai chiếc đèn lồng đỏ mới tinh, trong đêm tối tỏa ra ánh sáng ấm áp.
Lão quản gia thấy xe ngựa của phủ Thái tử, biết ngay là tiểu đệ tử mà Tả tướng yêu quý nhất đến chúc tết thầy, bèn đích thân xách đèn lồng ra đón Giang Uẩn và Tùy Hành vào phủ.
Lúc này, Tức Mặc Thanh Vũ mặc áo choàng, đang đứng chờ dưới hành lang, phía sau là đại đệ tử Triệu Diễn và vài đệ tử thân cận khác. Vì là dịp năm mới, các đệ tử đang đi học và giảng dạy bên ngoài đều trở về phủ, các sư huynh đệ khó có dịp tụ họp cùng nhau, không khí trong phủ náo nhiệt hơn hẳn ngày thường.
"Điện hạ đại giá quang lâm, lão thần không kịp ra đón."
Câu này dĩ nhiên là nói với Tùy Hành.
Tức Mặc Thanh Vũ định hành lễ, nhưng Tùy Hành nào dám nhận, lệnh cho người mang lễ vật chúc Tết đến.
Phủ Tả tướng và phủ Thái tử vốn không có giao thiệp nhiều, bao năm qua, đây là lần đầu tiên Thái tử đích thân đến chúc Tết Tả tướng, mọi người trong phủ không dám xem nhẹ, quà tặng của Thái tử, dĩ nhiên bọn họ cũng không dám tùy tiện nhận.
Lão quản gia dùng ánh mắt hỏi ý Tức Mặc Thanh Vũ.
Tùy Hành cười nói: "Đây là tấm lòng của cô, Tả tướng đừng khách sáo."
"Nếu không nhận, chẳng phải là coi thường thành ý của cô sao?"
Cuối cùng Tức Mặc Thanh Vũ đành gật đầu.
Lúc đó, lão quản gia mới dám nhận quà.
Đợi Tùy Hành nói xong, Giang Uẩn mới hành lễ chào sư phụ và các sư huynh, sau đó đích thân dìu Tức Mặc Thanh Vũ vào phòng trà dành cho khách.
Sau khi ngồi xuống, người hầu bắt đầu dâng trà, Giang Uẩn lấy ra chiếc hộp ban nãy, đặt lên bàn và nói: "Đáng lẽ ta nên đến chúc Tết sư phụ vào ban ngày, nhưng vì một số việc cá nhân mà bị trễ, mong sư phụ đừng trách."
Tiểu đệ tử là Thái tử Giang quốc, bận rộn công vụ, đương nhiên không giống các đệ tử khác, có thể dành thời gian đến phủ xem như rất có lòng rồi, dĩ nhiên Tức Mặc Thanh Vũ không để bụng, chỉ hơi tò mò nhìn chiếc hộp trước mặt, hỏi: "Đây là vật gì?"
Triệu Diễn ở phía sau cười nói: "Còn phải hỏi sao? Chắc chắn là quà mừng năm mới mà tiểu sư đệ chuẩn bị cho sư phụ rồi."
Giang Uẩn cười đáp: "Đại sư huynh nói đúng, đây quả thật là quà mừng năm mới, chỉ là, quà của ta có lẽ không giống với các sư huynh khác."
Ngoại trừ Tùy Hành, mọi người trong phòng đều tò mò.
Mặc dù Tức Mặc Thanh Vũ vẫn giữ vẻ mặt nghiêm nghị, nhưng ánh mắt cứ nhìn chằm chằm vào chiếc hộp không rời, suy nghĩ trong lòng đều hiện rõ ra ngoài. Dù sao, đây cũng là lần đầu tiên ông nhận được quà Tết từ tiểu đệ tử, ý nghĩa rất đặc biệt. Với tâm tư khéo léo của y, chắc chắn sẽ không tặng vật tầm thường.
Triệu Diễn nói: "Tiểu sư đệ, đừng úp úp mở mở nữa, mắt của sư phụ sắp dán lên cái hộp rồi kìa."
Các đệ tử khác đều cười vang.
Tả tướng Tức Mặc Thanh Vũ nổi tiếng là người chính trực thanh cao, xưa nay luôn khắt khe trong việc dạy dỗ đệ tử. Vào ngày thường, dù Triệu Diễn có to gan đến đâu, cũng không bao giờ dám đùa cợt trước mặt sư phụ. Nhưng hôm nay là Tết Nguyên Đán, ngày của sự đoàn viên và niềm vui vẻ, cộng thêm việc có tiểu sư đệ Giang Uẩn - người được ông cưng chiều nhất ở bên cạnh, Triệu Diễn mới dám nói đùa như vậy. Quả nhiên, Tức Mặc Thanh Vũ cũng không tức giận.
Tùy Hành ngồi một bên nhìn Giang Uẩn, y hiếm khi thể hiện sự lanh lợi và hoạt bát trước mặt trưởng bối, hắn không nhịn được nghĩ, nếu Giang Uẩn không trải qua những khó khăn khắc nghiệt, từ nhỏ đã sống trong môi trường được yêu thương bao bọc và lớn lên như một đứa trẻ bình thường, thì giờ đây, chắc hẳn đã là một bé hồ ly nhỏ tinh nghịch.
Nhưng dù là hồ ly nhỏ, cuối cùng cũng sẽ bị hắn mang về hang ổ của mình.
Nghĩ đến đây, Thái tử điện hạ càng thấy vui vẻ.
Ở bên kia, Giang Uẩn đã từ từ mở hộp dưới cái nhìn chăm chú của các sư huynh, bên trong là bút và giấy được niêm phong. Giang Uẩn nói: "Đây là bài văn mà đệ tử mới viết dựa trên những suy nghĩ gần đây, tên là Tử Hào phú. Mong sư phụ xem qua và nhận xét."
Tức Mặc Thanh Vũ nhìn cây bút Tử Hào có cán khắc vàng, ban đầu còn hơi khó hiểu, không biết từ khi nào mà tiểu đệ tử lại có thói quen xa hoa như vậy. Nhưng nghe tới đây, ánh mắt ông khẽ sáng lên.
Ai cũng biết, với thân phận hiện tại của Tức Mặc Thanh Vũ, không có gì có thể lay động lòng ông hơn một bài văn hay.
Lần cuối Tức Mặc Thanh Vũ đọc văn chương của Giang Uẩn đã là hơn hai năm trước, khi đó Giang Uẩn đội mưa ngồi dưới mái hiên phủ Tả tướng viết văn. Mục đích là để thuyết phục ông phái kỵ binh Tức Mặc đến Ly Sơn cứu Thái tử.
Mặc dù chỉ viết ngẫu hứng nhưng Tức Mặc Thanh Vũ vẫn không nhịn được mà đập bàn khen ngợi.
Có điều tình hình đêm đó đặc biệt, lại liên quan đến nhiều lợi ích rắc rối, dù ông tâm phục khẩu phục nhưng không biểu lộ sự tán thưởng ra mặt.
Nhưng kể từ đó, Tức Mặc Thanh Vũ cũng chưa xem qua bài văn mới nào của tiểu đệ tử nữa. Lý do chủ yếu là vì Giang Uẩn bận rộn công việc, không có thời gian tập trung viết văn.
Hôm nay nhận được món quà bất ngờ như vậy, sao Tức Mặc Thanh Vũ có thể không vui cho được?
Không đợi Giang Uẩn động tay, ông tự mình lấy giấy bút trong hộp ra, thấy giấy viết là loại giấy đay rẻ tiền nhất, ông càng thêm bất ngờ. Bởi lẽ, đừng nói đến gia đình quý tộc, ngay cả những gia đình bình dân hơi khá giả cũng không dùng loại giấy này để viết.
"Tử Hào phú, giấy đay trắng, thật thú vị."
Tức Mặc Thanh Vũ gọi lão quản gia: "Đi lấy bình rượu Thạch Đông Xuân chôn trong hầm năm ngoái ra đây."
Mỗi khi Tả tướng đọc được một bài văn hay thì nhất định phải có rượu ngon bên cạnh. Đây cũng là câu chuyện được nhiều người ở Giang Bắc truyền tai nhau. Các đệ tử như Triệu Diễn đều rất ngạc nhiên, họ chỉ biết sư phụ thích văn chương của tiểu sư đệ, nhưng không ngờ lại thích đến mức này, gần như chưa mở bài ra đọc đã khen ngợi trước rồi.
Lão quản gia thấy Tướng gia vui mừng, bản thân cũng vui lây, vội vàng đi lấy rượu.
Chính điện rộng rãi, tất cả ngọn đèn đều được thắp sáng, trong phòng rực rỡ như ban ngày. Tức Mặc Thanh Vũ ngồi đối diện với Giang Uẩn, Tùy Hành mặc áo bào đen thêu hoa văn kỳ lân ngồi bên cạnh y, các đệ tử của phủ Tả tướng ngồi theo thứ tự lớn nhỏ ở vị trí của mình. Vì là ngày đầu năm mới, trên bàn bày đầy hoa quả và rượu ngon chờ khách. Tùy Hành còn cố tình cho người của phủ Thái tử mang nhiều điểm tâm đến.
Tức Mặc Thanh Vũ mở bài văn được viết trên giấy đay thô cứng ra, tỉ mỉ đọc từng dòng. Ban đầu, ông vuốt râu cười, liên tục gật đầu. Nhưng sau khi đọc vài dòng, sắc mặt ông bắt đầu thay đổi, nhưng vẫn kìm nén sự khó hiểu tiếp tục đọc. Một lát sau, ánh mắt ông bỗng nhiên dừng lại.
Mọi người đều nhận ra bầu không khí có gì đó không ổn, một đệ tử vừa định ăn trái cây cũng lặng lẽ đặt quả trở lại.
Tức Mặc Thanh Vũ ngẩng đầu lên, dùng ánh mắt phức tạp nhìn Giang Uẩn.
Ông mím chặt môi, cơ mặt căng cứng, bày ra vẻ nghiêm túc đến mức như sắp nổi giận, nhưng khi nhìn gương mặt tuấn tú ôn hòa và đôi mắt trong veo như mưa xuân của vị Thái tử trẻ tuổi đối diện, cuối cùng ông không thể nào trực tiếp trách mắng y giống như những đệ tử khác.
Lão quản gia vui vẻ bưng rượu vào, thấy vừa rồi vẻ mặt của Tướng gia còn rạng rỡ bỗng dưng tối sầm lại, ông cũng mù mờ không hiểu gì, ôm bình rượu Thạch Đông Xuân trong tay, đặt xuống cũng không được mà cầm mãi cũng không xong.
"Tất cả ra ngoài đi."
Tức Mặc Thanh Vũ bình thản nói.
Rõ ràng câu này là nói với các đệ tử khác.
Triệu Diễn dẫn đầu, các đệ tử vội vàng đứng dậy, im lặng hành lễ rồi lui ra ngoài.
Triệu Diễn mơ hồ đoán ra điều gì, sau khi ra khỏi phòng, hắn bảo các đệ tử khác tự đi về phòng ôn tập bài vở, còn mình thì ở lại dưới hành lang, chú ý nghe ngóng tình hình bên trong.
Lão quản gia cũng ôm bình rượu ra ngoài, đứng cùng Triệu Diễn. Ông định hỏi gì đó nhưng Triệu Diễn vội ra hiệu im lặng rồi nhận lấy bình rượu, bảo ông đi nghỉ ngơi trước.
Trong phòng, chỉ có Tùy Hành không nhúc nhích, giả vờ như không nghe thấy gì, vẫn giữ nguyên tư thế ngồi yên bất động.
Rõ ràng Tức Mặc Thanh Vũ cũng không mong đợi tên Thái tử ngang ngược này sẽ nghe lời mình, chỉ chăm chú nhìn Giang Uẩn, người vẫn ngồi đối diện, không hề sợ hãi. Ông lạnh lùng nói: "Bút Tử Hào, giấy đay trắng, Giang Uẩn, bài viết của ngươi tuy bề ngoài là nói về bút Tử Hào, nhưng thực chất lại đang bóng gió chỉ trích, mắng lão phu phung phí của trời, làm hại đệ tử đấy à."
Ban đầu Tùy Hành còn giả bộ uống trà, nghe vậy, suýt chút nữa bị sặc nước. Hắn chỉ biết bài văn của Giang Uẩn không đơn giản, nhưng nào ngờ lúc y bảo hắn tìm hai món đồ kia lại mang theo dụng ý sâu xa như vậy,
Tùy Hành quay sang nhìn Giang Uẩn, đôi mi y nhẹ nhàng rủ xuống, ánh mắt không động đậy, bình tĩnh đáp: "Đệ tử thực sự cảm thấy tiếc nuối cho bút Tử Hào, chứ không hề có ý xúc phạm sư phụ."
Tức Mặc Thanh Vũ lại hừ một tiếng.
"Người ta thường nói "im lặng còn hơn ngàn lời nói". Tuy ngươi không nói gì, nhưng điều này còn nghiêm trọng hơn cả việc ngươi chỉ thẳng mặt mắng vi sư."
Đối với tiểu đệ tử vừa vào cửa, được hưởng sẵn quả ngọt, Tả tướng vẫn rộng lượng hơn nhiều. Trong chốc lát, Tức Mặc Thanh Vũ đã bình tĩnh lại, nói: "Ngươi đấy, không cần phải đấu khẩu với ta về những chữ nghĩa này nữa. Cái gì mà bút Tử Hào hay giấy đay trắng, ta biết rõ ngươi đang nghĩ gì. Tuy nhiên, một khi lão phu đã đặt ra quy định này thì tuyệt đối không thể bỏ dở giữa chừng. Học vấn là việc tối cao và trong sạch nhất trên đời, không nên bị vấy bẩn bởi những bùn nhơ của thế tục. Nếu trong đầu chỉ toàn là danh lợi, thì chẳng xứng đáng nhắc đến hai chữ học vấn, càng không xứng làm đệ tử của Tức Mặc Thanh Vũ ta. Ta không quan tâm hôm nay ngươi đến đây để nói giúp cho ai, nếu đối phương thực sự có suy nghĩ đó, hãy bảo hắn tự đến gặp ta. Tức Mặc Thanh Vũ ta tuyệt đối không làm việc hủy hoại tiền đồ của người khác."
Bên ngoài, Triệu Diễn nghe được câu đó, sắc mặt sững sờ, bàn tay ôm vò rượu cũng siết chặt.
Tùy Hành cũng khẽ nhíu mày, nghĩ thầm, với tính cách cố chấp của Tả tướng, việc hôm nay quả thực không dễ giải quyết.
Giang Uẩn ngồi ngay ngắn, sắc mặt vẫn điềm tĩnh, đáp: "Thánh nhân thường nói, nước quá trong thì không có cá, người quá xét nét thì không có bạn. Đệ tử to gan đoán rằng, sư phụ không muốn đệ tử dưới trướng làm quan, một là vì muốn giữ cho gia phong trong sạch, không muốn học vấn bị gắn liền với danh lợi, hai là do sư phụ đã thấy quá nhiều sự ác độc của thế gia hào cường, không muốn bị mang tiếng là kết bè kết phái. Có lẽ còn lý do sâu xa hơn, như những tranh đoạt quyền lực từ xưa đến nay, lòng người dễ đổi. Tự cổ chí kim, vì tranh giành quyền lực mà xảy ra tình cảnh sư đồ phản bội, huynh đệ tương tàn. Sư phụ không muốn một ngày nào đó đệ tử của mình phải đối mặt với cảnh tượng như vậy, cho nên đã cắt đứt nguy cơ này từ gốc."
Tức Mặc Thanh Vũ nói: "Ngươi đã hiểu hết rồi, vậy tại sao còn viết bài văn này?"
Giang Uẩn đáp: "Đệ tử đang suy nghĩ, đứng trong triều đình, liệu có thể giữ mình trong sạch hay không? Chẳng hạn như hiện tại, sư phụ làm Tả tướng, dù có cấm không cho đệ tử của mình làm quan, nhưng vẫn được các quan văn thanh liêm theo đuổi và những danh sĩ Nho gia trong thiên hạ kính trọng. Đây là ảnh hưởng mà danh vọng mang lại chứ không phải do ý chí của sư phụ quyết định. Dù sư phụ có muốn thừa nhận hay không, trong cuộc tranh đấu giữa các thế gia và phái thanh liêm, sư phụ luôn là người đứng đầu không thể lay chuyển, là tấm gương mà danh sĩ trong thiên hạ kính ngưỡng. Sư phụ đã làm quan nhiều năm, càng hiểu rõ sự khó khăn khi phải cô lập một mình. Dù là vị quan trong sạch vô tư nhất, ngoài sự tin tưởng của quân vương, cũng cần có sự hỗ trợ của những đồng liêu cùng chí hướng. Nay sư phụ là trụ cột của phái thanh liêm, nhưng nếu ngày nào đó, sư phụ tuổi cao sức yếu, thì ai sẽ là người giữ vững phái thanh liêm trong triều? Học vấn cần được tiếp nối, và tinh thần của quan văn cũng vậy. Hiện tại, các sư huynh có thể tập trung vào học tập mà không bị quấy nhiễu bởi những chuyện thế tục là nhờ vào bóng cây cổ thụ của phủ Tả tướng, không ai dám khinh thường hay bắt nạt họ. Nhưng nếu ngày nào đó, bóng cây này không còn nữa, liệu các sư huynh có thể tiếp tục yên tâm mà đọc sách thánh hiền như bây giờ không?"
Tức Mặc Thanh Vũ im lặng nghe hết, rồi nói: "Theo lời ngươi, thì như gia tộc Nhan thị, môn sinh đầy rẫy trong triều đình, hễ một tiếng gọi là muôn người hưởng ứng, thậm chí dám công khai uy hiếp Thái tử, nắm quyền quân sự triều chính, như thế là tốt ư? Ngươi có biết, Nhan thị đã đứng vững hàng trăm năm, tài năng nối tiếp không ngừng, trong gia tộc có biết bao danh sĩ đại nho. Nhưng cớ đâu sau này nhân tài suy giảm? Ngoài Nhan Tề ra, những người còn lại trong Nhan thị đều khó có thể viết nổi một bài văn tầm cỡ. Đó là vì lòng họ đã lệch. Dưới ảnh hưởng của Nhan Băng, từ trên xuống dưới, con cháu Nhan thị đều truy danh trục lợi, không ai chịu bình tâm mà học hành. Tuổi còn trẻ mà đã nóng vội, ôm lòng cầu thành. Ngay cả khi có hạt giống tốt cũng sẽ bị phá hỏng. Nếu không, với tầm ảnh hưởng của Nhan thị, trong mấy chục năm qua, họ đã có thể đào tạo ra biết bao danh sĩ đại nho, có thể cung cấp biết bao nhân tài thực sự cho triều đình. Lão phu thật lòng cảm thấy tiếc cho Nhan thị. Lão phu không muốn gia tộc Tức Mặc đi vào vết xe đổ của họ. Lão phu muốn thiên hạ biết rằng, thế gia đại tộc cũng có khí chất và sự kiên định của riêng mình."
"Nếu ai cũng coi việc đến phủ Tả tướng học hành là bàn đạp để bước chân vào chốn quan trường, thì trên đời này làm gì còn ai chuyên tâm vào việc học nữa?"
Giang Uẩn nói: "Nếu triều đình cho họ một cơ hội thể hiện tài năng và tự do lựa chọn, mà không cần thông qua phủ Tả tướng hay sự tiến cử của sư phụ thì sao?"
Quả nhiên Tức Mặc Thanh Vũ tỏ vẻ bất ngờ.
Thời bấy giờ, triều đình tuyển chọn nhân tài chủ yếu dựa trên việc tiến cử, tiêu chuẩn tiến cử là những người có phẩm hạnh hoặc tài năng xuất chúng, trong đó phẩm hạnh được xem trọng nhất, đặc biệt là lòng hiếu thảo và sự liêm khiết. Nếu đệ tử của phủ Tả tướng làm quan, dù Tả tướng có tránh hiềm nghi, nhờ người khác tiến cử, thì trong mắt người đời, họ và Tả tướng cũng không thoát khỏi liên can.
Tức là, có tránh cũng như không.
Tùy Hành cũng tò mò chờ đợi những lời tiếp theo của Giang Uẩn.
Hắn biết rằng, Giang Uẩn chắc chắn đã chuẩn bị kỹ lưỡng mới dám ngồi đối diện "thương lượng" với vị Tả tướng nổi tiếng là kiêu ngạo và cương trực này.
Giang Uẩn lấy một bài viết khác từ trong tay áo, trải ra trước mặt Tức Mặc Thanh Vũ, nghiêm túc nói: "Học hành cần có cốt cách, không sai. Nhưng đối với phần lớn những học trò nghèo không có gia thế, thì việc đèn sách chính là cơ hội duy nhất để họ thay đổi số phận, đạt được danh vọng, thậm chí là con đường duy nhất để bước vào quan trường."
"Vì vậy, đệ tử muốn mở ra một con đường công bằng và chính trực để tuyển chọn những học trò nghèo vào làm quan."
"Đệ tử cả gan, xin sư phụ đọc hết bài văn này rồi hãy phán xét."
Tức Mặc Thanh Vũ nhận lấy mở ra. Không giống như tờ giấy thô trước đó, đây là một bài văn được viết trên giấy Tuyên* trắng tinh, nét mực còn mới, rõ ràng là được viết từng chút một có sửa chữa, từng câu từng chữ đều được cân nhắc kỹ lưỡng, không phải là tác phẩm vội vàng trong một ngày. Tức Mặc Thanh Vũ mới đọc được một nửa mà hai mắt đã sáng lên.
"Triều đình thống nhất tiêu chuẩn, phân khoa nhân tài, chọn dùng người giỏi?"
Trong bài viết, các môn học được liệt kê chi tiết, bao gồm cả những môn học phổ biến hiện nay như sách luận, cũng như những môn học ít phổ biến hơn như toán học, hầu như bao quát tất cả các loại học vấn. Dưới mỗi môn học là chi tiết về quy trình và hình thức thi cử, đảm bảo sự công bằng tuyệt đối.
Tất cả thí sinh tham gia kỳ thi đều phải ẩn đi tên tuổi quê quán của mình, quan khảo thí cũng do triều đình chỉ định thống nhất, nhằm ngăn chặn tình trạng thiên vị và gian lận.
Đây là một sáng kiến chưa từng có.
"Nếu thực sự có thể triển khai theo như giả thiết trong bài văn, những tệ nạn và tình trạng gia tộc nắm giữ con đường tuyển chọn nhân tài sẽ hoàn toàn được cải thiện, học trò nghèo khó sẽ có được con đường thăng tiến thực sự. Hơn nữa đối với một triều đình đang rất thiếu thốn nhân tài mà nói, đây rõ ràng là sáng kiến vĩ đại.
Tay cầm tờ giấy của Tức Mặc Thanh Vũ khẽ run.
Lần cuối cùng ông có cảm giác này, cũng là tại nơi đây, lúc chàng thiếu niên tuấn tú cầu xin ông cứu giúp Thái tử.
Sau khi Giang Uẩn rời đi, Triệu Diễn vào hầu hạ.
Triệu Diễn nhìn sư phụ đang ngồi lặng lẽ sau bàn, vẫn còn chút bất an, nhưng Tức Mặc Thanh Vũ lại bảo hắn ngồi xuống.
Lời của tác giả:
Thực ra đây là chế độ khoa cử, tất nhiên không phải do Giang Giang sáng lập, ở đây chỉ biến đổi một chút thôi.
"Nhưng dù là hồ ly nhỏ, cuối cùng cũng bị hắn mang về hang ổ của mình."
Giang Uẩn viết từ sáng cho đến tận trưa.
Đợi khi nét mực khô hẳn, y lấy ra chiếc hộp đã chuẩn bị sẵn, gấp bài văn lại rồi cất vào chung với bút Tử Hào.
Tùy Hành đang dùng bữa cùng tiểu Giang Nặc ở bàn ăn, thấy vậy, hắn bước lại hỏi: "Viết xong rồi sao?"
Tùy Hành không rõ người bình thường cần bao lâu mới hoàn thành một bài văn, nhưng hắn biết, có thể viết liền mạch mấy trang giấy trong một buổi sáng thì không phải ai cũng làm được.
Giang Uẩn gật đầu, vừa sắp xếp lại bàn viết, vừa ngẩng lên nói: "Lát nữa ta sẽ đi thăm sư phụ, điện hạ có đi cùng không?"
Tùy Hành biết hôm nay không phải là buổi thăm hỏi bình thường, Giang Uẩn đã nói như vậy, tức là hy vọng hắn đi cùng, hơn nữa đa phần y sẽ có chỗ cần đến hắn.
"Tất nhiên là đi rồi."
Tùy Hành lệnh cho Kê An chuẩn bị xe ngựa, sau đó dặn phòng bếp mang một bát cháo ngọt mới nấu đến.
Tiểu Giang Nặc đã uống cạn bát canh sừng nai hầm. Nhóc con vừa cai sữa không lâu, trước đây mỗi ngày chỉ cần uống một bát canh là no, nhưng giờ thì sáng và tối phải uống hai cữ. Đây là cữ bổ sung của buổi sáng.
Giang Uẩn ngồi xuống bàn, chậm rãi ăn cháo, ánh mắt vẫn dõi theo nhóc con đang ăn dặm.
Đứa nhỏ hai tuổi đã có thể ăn một vài món thông thường, nhưng cách chế biến phải mềm nhừ cho dễ tiêu hóa. Để đảm bảo dinh dưỡng hợp lý, sau khi hỏi ý kiến Mạnh Huy, Giang Uẩn đã tự tay lập ra thực đơn cho nhóc. Trước nay nhóc con ăn rất khỏe, cũng không kén chọn thức ăn. Hôm nay, phòng bếp làm món khoai tây nghiền trộn tôm, trong lúc Giang Uẩn mới ăn chưa được nửa bát cháo, nhóc con đã ăn xong cả bát khoai tây nghiền, còn thỏa mãn ợ một cái.
Đúng là một đứa nhỏ khỏe mạnh.
Giang Uẩn cảm thấy vui mừng.
Hy vọng đứa bé trong bụng cũng sẽ khỏe mạnh như vậy.
Buổi chiều, Giang Uẩn và Tùy Hành ngồi xe đến phủ Tả tướng.
Hôm nay là ngày Nguyên Sóc*, cả ngày nay phủ Tả tướng tấp nập người đến chúc mừng, chủ yếu là các quan thanh liêm và danh sĩ đương thời. Tối đến thì đã vắng hơn nhiều.
*Ngày mồng một đầu tháng âm lịch
Trên cửa phủ treo hai chiếc đèn lồng đỏ mới tinh, trong đêm tối tỏa ra ánh sáng ấm áp.
Lão quản gia thấy xe ngựa của phủ Thái tử, biết ngay là tiểu đệ tử mà Tả tướng yêu quý nhất đến chúc tết thầy, bèn đích thân xách đèn lồng ra đón Giang Uẩn và Tùy Hành vào phủ.
Lúc này, Tức Mặc Thanh Vũ mặc áo choàng, đang đứng chờ dưới hành lang, phía sau là đại đệ tử Triệu Diễn và vài đệ tử thân cận khác. Vì là dịp năm mới, các đệ tử đang đi học và giảng dạy bên ngoài đều trở về phủ, các sư huynh đệ khó có dịp tụ họp cùng nhau, không khí trong phủ náo nhiệt hơn hẳn ngày thường.
"Điện hạ đại giá quang lâm, lão thần không kịp ra đón."
Câu này dĩ nhiên là nói với Tùy Hành.
Tức Mặc Thanh Vũ định hành lễ, nhưng Tùy Hành nào dám nhận, lệnh cho người mang lễ vật chúc Tết đến.
Phủ Tả tướng và phủ Thái tử vốn không có giao thiệp nhiều, bao năm qua, đây là lần đầu tiên Thái tử đích thân đến chúc Tết Tả tướng, mọi người trong phủ không dám xem nhẹ, quà tặng của Thái tử, dĩ nhiên bọn họ cũng không dám tùy tiện nhận.
Lão quản gia dùng ánh mắt hỏi ý Tức Mặc Thanh Vũ.
Tùy Hành cười nói: "Đây là tấm lòng của cô, Tả tướng đừng khách sáo."
"Nếu không nhận, chẳng phải là coi thường thành ý của cô sao?"
Cuối cùng Tức Mặc Thanh Vũ đành gật đầu.
Lúc đó, lão quản gia mới dám nhận quà.
Đợi Tùy Hành nói xong, Giang Uẩn mới hành lễ chào sư phụ và các sư huynh, sau đó đích thân dìu Tức Mặc Thanh Vũ vào phòng trà dành cho khách.
Sau khi ngồi xuống, người hầu bắt đầu dâng trà, Giang Uẩn lấy ra chiếc hộp ban nãy, đặt lên bàn và nói: "Đáng lẽ ta nên đến chúc Tết sư phụ vào ban ngày, nhưng vì một số việc cá nhân mà bị trễ, mong sư phụ đừng trách."
Tiểu đệ tử là Thái tử Giang quốc, bận rộn công vụ, đương nhiên không giống các đệ tử khác, có thể dành thời gian đến phủ xem như rất có lòng rồi, dĩ nhiên Tức Mặc Thanh Vũ không để bụng, chỉ hơi tò mò nhìn chiếc hộp trước mặt, hỏi: "Đây là vật gì?"
Triệu Diễn ở phía sau cười nói: "Còn phải hỏi sao? Chắc chắn là quà mừng năm mới mà tiểu sư đệ chuẩn bị cho sư phụ rồi."
Giang Uẩn cười đáp: "Đại sư huynh nói đúng, đây quả thật là quà mừng năm mới, chỉ là, quà của ta có lẽ không giống với các sư huynh khác."
Ngoại trừ Tùy Hành, mọi người trong phòng đều tò mò.
Mặc dù Tức Mặc Thanh Vũ vẫn giữ vẻ mặt nghiêm nghị, nhưng ánh mắt cứ nhìn chằm chằm vào chiếc hộp không rời, suy nghĩ trong lòng đều hiện rõ ra ngoài. Dù sao, đây cũng là lần đầu tiên ông nhận được quà Tết từ tiểu đệ tử, ý nghĩa rất đặc biệt. Với tâm tư khéo léo của y, chắc chắn sẽ không tặng vật tầm thường.
Triệu Diễn nói: "Tiểu sư đệ, đừng úp úp mở mở nữa, mắt của sư phụ sắp dán lên cái hộp rồi kìa."
Các đệ tử khác đều cười vang.
Tả tướng Tức Mặc Thanh Vũ nổi tiếng là người chính trực thanh cao, xưa nay luôn khắt khe trong việc dạy dỗ đệ tử. Vào ngày thường, dù Triệu Diễn có to gan đến đâu, cũng không bao giờ dám đùa cợt trước mặt sư phụ. Nhưng hôm nay là Tết Nguyên Đán, ngày của sự đoàn viên và niềm vui vẻ, cộng thêm việc có tiểu sư đệ Giang Uẩn - người được ông cưng chiều nhất ở bên cạnh, Triệu Diễn mới dám nói đùa như vậy. Quả nhiên, Tức Mặc Thanh Vũ cũng không tức giận.
Tùy Hành ngồi một bên nhìn Giang Uẩn, y hiếm khi thể hiện sự lanh lợi và hoạt bát trước mặt trưởng bối, hắn không nhịn được nghĩ, nếu Giang Uẩn không trải qua những khó khăn khắc nghiệt, từ nhỏ đã sống trong môi trường được yêu thương bao bọc và lớn lên như một đứa trẻ bình thường, thì giờ đây, chắc hẳn đã là một bé hồ ly nhỏ tinh nghịch.
Nhưng dù là hồ ly nhỏ, cuối cùng cũng sẽ bị hắn mang về hang ổ của mình.
Nghĩ đến đây, Thái tử điện hạ càng thấy vui vẻ.
Ở bên kia, Giang Uẩn đã từ từ mở hộp dưới cái nhìn chăm chú của các sư huynh, bên trong là bút và giấy được niêm phong. Giang Uẩn nói: "Đây là bài văn mà đệ tử mới viết dựa trên những suy nghĩ gần đây, tên là Tử Hào phú. Mong sư phụ xem qua và nhận xét."
Tức Mặc Thanh Vũ nhìn cây bút Tử Hào có cán khắc vàng, ban đầu còn hơi khó hiểu, không biết từ khi nào mà tiểu đệ tử lại có thói quen xa hoa như vậy. Nhưng nghe tới đây, ánh mắt ông khẽ sáng lên.
Ai cũng biết, với thân phận hiện tại của Tức Mặc Thanh Vũ, không có gì có thể lay động lòng ông hơn một bài văn hay.
Lần cuối Tức Mặc Thanh Vũ đọc văn chương của Giang Uẩn đã là hơn hai năm trước, khi đó Giang Uẩn đội mưa ngồi dưới mái hiên phủ Tả tướng viết văn. Mục đích là để thuyết phục ông phái kỵ binh Tức Mặc đến Ly Sơn cứu Thái tử.
Mặc dù chỉ viết ngẫu hứng nhưng Tức Mặc Thanh Vũ vẫn không nhịn được mà đập bàn khen ngợi.
Có điều tình hình đêm đó đặc biệt, lại liên quan đến nhiều lợi ích rắc rối, dù ông tâm phục khẩu phục nhưng không biểu lộ sự tán thưởng ra mặt.
Nhưng kể từ đó, Tức Mặc Thanh Vũ cũng chưa xem qua bài văn mới nào của tiểu đệ tử nữa. Lý do chủ yếu là vì Giang Uẩn bận rộn công việc, không có thời gian tập trung viết văn.
Hôm nay nhận được món quà bất ngờ như vậy, sao Tức Mặc Thanh Vũ có thể không vui cho được?
Không đợi Giang Uẩn động tay, ông tự mình lấy giấy bút trong hộp ra, thấy giấy viết là loại giấy đay rẻ tiền nhất, ông càng thêm bất ngờ. Bởi lẽ, đừng nói đến gia đình quý tộc, ngay cả những gia đình bình dân hơi khá giả cũng không dùng loại giấy này để viết.
"Tử Hào phú, giấy đay trắng, thật thú vị."
Tức Mặc Thanh Vũ gọi lão quản gia: "Đi lấy bình rượu Thạch Đông Xuân chôn trong hầm năm ngoái ra đây."
Mỗi khi Tả tướng đọc được một bài văn hay thì nhất định phải có rượu ngon bên cạnh. Đây cũng là câu chuyện được nhiều người ở Giang Bắc truyền tai nhau. Các đệ tử như Triệu Diễn đều rất ngạc nhiên, họ chỉ biết sư phụ thích văn chương của tiểu sư đệ, nhưng không ngờ lại thích đến mức này, gần như chưa mở bài ra đọc đã khen ngợi trước rồi.
Lão quản gia thấy Tướng gia vui mừng, bản thân cũng vui lây, vội vàng đi lấy rượu.
Chính điện rộng rãi, tất cả ngọn đèn đều được thắp sáng, trong phòng rực rỡ như ban ngày. Tức Mặc Thanh Vũ ngồi đối diện với Giang Uẩn, Tùy Hành mặc áo bào đen thêu hoa văn kỳ lân ngồi bên cạnh y, các đệ tử của phủ Tả tướng ngồi theo thứ tự lớn nhỏ ở vị trí của mình. Vì là ngày đầu năm mới, trên bàn bày đầy hoa quả và rượu ngon chờ khách. Tùy Hành còn cố tình cho người của phủ Thái tử mang nhiều điểm tâm đến.
Tức Mặc Thanh Vũ mở bài văn được viết trên giấy đay thô cứng ra, tỉ mỉ đọc từng dòng. Ban đầu, ông vuốt râu cười, liên tục gật đầu. Nhưng sau khi đọc vài dòng, sắc mặt ông bắt đầu thay đổi, nhưng vẫn kìm nén sự khó hiểu tiếp tục đọc. Một lát sau, ánh mắt ông bỗng nhiên dừng lại.
Mọi người đều nhận ra bầu không khí có gì đó không ổn, một đệ tử vừa định ăn trái cây cũng lặng lẽ đặt quả trở lại.
Tức Mặc Thanh Vũ ngẩng đầu lên, dùng ánh mắt phức tạp nhìn Giang Uẩn.
Ông mím chặt môi, cơ mặt căng cứng, bày ra vẻ nghiêm túc đến mức như sắp nổi giận, nhưng khi nhìn gương mặt tuấn tú ôn hòa và đôi mắt trong veo như mưa xuân của vị Thái tử trẻ tuổi đối diện, cuối cùng ông không thể nào trực tiếp trách mắng y giống như những đệ tử khác.
Lão quản gia vui vẻ bưng rượu vào, thấy vừa rồi vẻ mặt của Tướng gia còn rạng rỡ bỗng dưng tối sầm lại, ông cũng mù mờ không hiểu gì, ôm bình rượu Thạch Đông Xuân trong tay, đặt xuống cũng không được mà cầm mãi cũng không xong.
"Tất cả ra ngoài đi."
Tức Mặc Thanh Vũ bình thản nói.
Rõ ràng câu này là nói với các đệ tử khác.
Triệu Diễn dẫn đầu, các đệ tử vội vàng đứng dậy, im lặng hành lễ rồi lui ra ngoài.
Triệu Diễn mơ hồ đoán ra điều gì, sau khi ra khỏi phòng, hắn bảo các đệ tử khác tự đi về phòng ôn tập bài vở, còn mình thì ở lại dưới hành lang, chú ý nghe ngóng tình hình bên trong.
Lão quản gia cũng ôm bình rượu ra ngoài, đứng cùng Triệu Diễn. Ông định hỏi gì đó nhưng Triệu Diễn vội ra hiệu im lặng rồi nhận lấy bình rượu, bảo ông đi nghỉ ngơi trước.
Trong phòng, chỉ có Tùy Hành không nhúc nhích, giả vờ như không nghe thấy gì, vẫn giữ nguyên tư thế ngồi yên bất động.
Rõ ràng Tức Mặc Thanh Vũ cũng không mong đợi tên Thái tử ngang ngược này sẽ nghe lời mình, chỉ chăm chú nhìn Giang Uẩn, người vẫn ngồi đối diện, không hề sợ hãi. Ông lạnh lùng nói: "Bút Tử Hào, giấy đay trắng, Giang Uẩn, bài viết của ngươi tuy bề ngoài là nói về bút Tử Hào, nhưng thực chất lại đang bóng gió chỉ trích, mắng lão phu phung phí của trời, làm hại đệ tử đấy à."
Ban đầu Tùy Hành còn giả bộ uống trà, nghe vậy, suýt chút nữa bị sặc nước. Hắn chỉ biết bài văn của Giang Uẩn không đơn giản, nhưng nào ngờ lúc y bảo hắn tìm hai món đồ kia lại mang theo dụng ý sâu xa như vậy,
Tùy Hành quay sang nhìn Giang Uẩn, đôi mi y nhẹ nhàng rủ xuống, ánh mắt không động đậy, bình tĩnh đáp: "Đệ tử thực sự cảm thấy tiếc nuối cho bút Tử Hào, chứ không hề có ý xúc phạm sư phụ."
Tức Mặc Thanh Vũ lại hừ một tiếng.
"Người ta thường nói "im lặng còn hơn ngàn lời nói". Tuy ngươi không nói gì, nhưng điều này còn nghiêm trọng hơn cả việc ngươi chỉ thẳng mặt mắng vi sư."
Đối với tiểu đệ tử vừa vào cửa, được hưởng sẵn quả ngọt, Tả tướng vẫn rộng lượng hơn nhiều. Trong chốc lát, Tức Mặc Thanh Vũ đã bình tĩnh lại, nói: "Ngươi đấy, không cần phải đấu khẩu với ta về những chữ nghĩa này nữa. Cái gì mà bút Tử Hào hay giấy đay trắng, ta biết rõ ngươi đang nghĩ gì. Tuy nhiên, một khi lão phu đã đặt ra quy định này thì tuyệt đối không thể bỏ dở giữa chừng. Học vấn là việc tối cao và trong sạch nhất trên đời, không nên bị vấy bẩn bởi những bùn nhơ của thế tục. Nếu trong đầu chỉ toàn là danh lợi, thì chẳng xứng đáng nhắc đến hai chữ học vấn, càng không xứng làm đệ tử của Tức Mặc Thanh Vũ ta. Ta không quan tâm hôm nay ngươi đến đây để nói giúp cho ai, nếu đối phương thực sự có suy nghĩ đó, hãy bảo hắn tự đến gặp ta. Tức Mặc Thanh Vũ ta tuyệt đối không làm việc hủy hoại tiền đồ của người khác."
Bên ngoài, Triệu Diễn nghe được câu đó, sắc mặt sững sờ, bàn tay ôm vò rượu cũng siết chặt.
Tùy Hành cũng khẽ nhíu mày, nghĩ thầm, với tính cách cố chấp của Tả tướng, việc hôm nay quả thực không dễ giải quyết.
Giang Uẩn ngồi ngay ngắn, sắc mặt vẫn điềm tĩnh, đáp: "Thánh nhân thường nói, nước quá trong thì không có cá, người quá xét nét thì không có bạn. Đệ tử to gan đoán rằng, sư phụ không muốn đệ tử dưới trướng làm quan, một là vì muốn giữ cho gia phong trong sạch, không muốn học vấn bị gắn liền với danh lợi, hai là do sư phụ đã thấy quá nhiều sự ác độc của thế gia hào cường, không muốn bị mang tiếng là kết bè kết phái. Có lẽ còn lý do sâu xa hơn, như những tranh đoạt quyền lực từ xưa đến nay, lòng người dễ đổi. Tự cổ chí kim, vì tranh giành quyền lực mà xảy ra tình cảnh sư đồ phản bội, huynh đệ tương tàn. Sư phụ không muốn một ngày nào đó đệ tử của mình phải đối mặt với cảnh tượng như vậy, cho nên đã cắt đứt nguy cơ này từ gốc."
Tức Mặc Thanh Vũ nói: "Ngươi đã hiểu hết rồi, vậy tại sao còn viết bài văn này?"
Giang Uẩn đáp: "Đệ tử đang suy nghĩ, đứng trong triều đình, liệu có thể giữ mình trong sạch hay không? Chẳng hạn như hiện tại, sư phụ làm Tả tướng, dù có cấm không cho đệ tử của mình làm quan, nhưng vẫn được các quan văn thanh liêm theo đuổi và những danh sĩ Nho gia trong thiên hạ kính trọng. Đây là ảnh hưởng mà danh vọng mang lại chứ không phải do ý chí của sư phụ quyết định. Dù sư phụ có muốn thừa nhận hay không, trong cuộc tranh đấu giữa các thế gia và phái thanh liêm, sư phụ luôn là người đứng đầu không thể lay chuyển, là tấm gương mà danh sĩ trong thiên hạ kính ngưỡng. Sư phụ đã làm quan nhiều năm, càng hiểu rõ sự khó khăn khi phải cô lập một mình. Dù là vị quan trong sạch vô tư nhất, ngoài sự tin tưởng của quân vương, cũng cần có sự hỗ trợ của những đồng liêu cùng chí hướng. Nay sư phụ là trụ cột của phái thanh liêm, nhưng nếu ngày nào đó, sư phụ tuổi cao sức yếu, thì ai sẽ là người giữ vững phái thanh liêm trong triều? Học vấn cần được tiếp nối, và tinh thần của quan văn cũng vậy. Hiện tại, các sư huynh có thể tập trung vào học tập mà không bị quấy nhiễu bởi những chuyện thế tục là nhờ vào bóng cây cổ thụ của phủ Tả tướng, không ai dám khinh thường hay bắt nạt họ. Nhưng nếu ngày nào đó, bóng cây này không còn nữa, liệu các sư huynh có thể tiếp tục yên tâm mà đọc sách thánh hiền như bây giờ không?"
Tức Mặc Thanh Vũ im lặng nghe hết, rồi nói: "Theo lời ngươi, thì như gia tộc Nhan thị, môn sinh đầy rẫy trong triều đình, hễ một tiếng gọi là muôn người hưởng ứng, thậm chí dám công khai uy hiếp Thái tử, nắm quyền quân sự triều chính, như thế là tốt ư? Ngươi có biết, Nhan thị đã đứng vững hàng trăm năm, tài năng nối tiếp không ngừng, trong gia tộc có biết bao danh sĩ đại nho. Nhưng cớ đâu sau này nhân tài suy giảm? Ngoài Nhan Tề ra, những người còn lại trong Nhan thị đều khó có thể viết nổi một bài văn tầm cỡ. Đó là vì lòng họ đã lệch. Dưới ảnh hưởng của Nhan Băng, từ trên xuống dưới, con cháu Nhan thị đều truy danh trục lợi, không ai chịu bình tâm mà học hành. Tuổi còn trẻ mà đã nóng vội, ôm lòng cầu thành. Ngay cả khi có hạt giống tốt cũng sẽ bị phá hỏng. Nếu không, với tầm ảnh hưởng của Nhan thị, trong mấy chục năm qua, họ đã có thể đào tạo ra biết bao danh sĩ đại nho, có thể cung cấp biết bao nhân tài thực sự cho triều đình. Lão phu thật lòng cảm thấy tiếc cho Nhan thị. Lão phu không muốn gia tộc Tức Mặc đi vào vết xe đổ của họ. Lão phu muốn thiên hạ biết rằng, thế gia đại tộc cũng có khí chất và sự kiên định của riêng mình."
"Nếu ai cũng coi việc đến phủ Tả tướng học hành là bàn đạp để bước chân vào chốn quan trường, thì trên đời này làm gì còn ai chuyên tâm vào việc học nữa?"
Giang Uẩn nói: "Nếu triều đình cho họ một cơ hội thể hiện tài năng và tự do lựa chọn, mà không cần thông qua phủ Tả tướng hay sự tiến cử của sư phụ thì sao?"
Quả nhiên Tức Mặc Thanh Vũ tỏ vẻ bất ngờ.
Thời bấy giờ, triều đình tuyển chọn nhân tài chủ yếu dựa trên việc tiến cử, tiêu chuẩn tiến cử là những người có phẩm hạnh hoặc tài năng xuất chúng, trong đó phẩm hạnh được xem trọng nhất, đặc biệt là lòng hiếu thảo và sự liêm khiết. Nếu đệ tử của phủ Tả tướng làm quan, dù Tả tướng có tránh hiềm nghi, nhờ người khác tiến cử, thì trong mắt người đời, họ và Tả tướng cũng không thoát khỏi liên can.
Tức là, có tránh cũng như không.
Tùy Hành cũng tò mò chờ đợi những lời tiếp theo của Giang Uẩn.
Hắn biết rằng, Giang Uẩn chắc chắn đã chuẩn bị kỹ lưỡng mới dám ngồi đối diện "thương lượng" với vị Tả tướng nổi tiếng là kiêu ngạo và cương trực này.
Giang Uẩn lấy một bài viết khác từ trong tay áo, trải ra trước mặt Tức Mặc Thanh Vũ, nghiêm túc nói: "Học hành cần có cốt cách, không sai. Nhưng đối với phần lớn những học trò nghèo không có gia thế, thì việc đèn sách chính là cơ hội duy nhất để họ thay đổi số phận, đạt được danh vọng, thậm chí là con đường duy nhất để bước vào quan trường."
"Vì vậy, đệ tử muốn mở ra một con đường công bằng và chính trực để tuyển chọn những học trò nghèo vào làm quan."
"Đệ tử cả gan, xin sư phụ đọc hết bài văn này rồi hãy phán xét."
Tức Mặc Thanh Vũ nhận lấy mở ra. Không giống như tờ giấy thô trước đó, đây là một bài văn được viết trên giấy Tuyên* trắng tinh, nét mực còn mới, rõ ràng là được viết từng chút một có sửa chữa, từng câu từng chữ đều được cân nhắc kỹ lưỡng, không phải là tác phẩm vội vàng trong một ngày. Tức Mặc Thanh Vũ mới đọc được một nửa mà hai mắt đã sáng lên.
"Triều đình thống nhất tiêu chuẩn, phân khoa nhân tài, chọn dùng người giỏi?"Trong bài viết, các môn học được liệt kê chi tiết, bao gồm cả những môn học phổ biến hiện nay như sách luận, cũng như những môn học ít phổ biến hơn như toán học, hầu như bao quát tất cả các loại học vấn. Dưới mỗi môn học là chi tiết về quy trình và hình thức thi cử, đảm bảo sự công bằng tuyệt đối.
Tất cả thí sinh tham gia kỳ thi đều phải ẩn đi tên tuổi quê quán của mình, quan khảo thí cũng do triều đình chỉ định thống nhất, nhằm ngăn chặn tình trạng thiên vị và gian lận.
Đây là một sáng kiến chưa từng có.
"Nếu thực sự có thể triển khai theo như giả thiết trong bài văn, những tệ nạn và tình trạng gia tộc nắm giữ con đường tuyển chọn nhân tài sẽ hoàn toàn được cải thiện, học trò nghèo khó sẽ có được con đường thăng tiến thực sự. Hơn nữa đối với một triều đình đang rất thiếu thốn nhân tài mà nói, đây rõ ràng là sáng kiến vĩ đại.
Tay cầm tờ giấy của Tức Mặc Thanh Vũ khẽ run.
Lần cuối cùng ông có cảm giác này, cũng là tại nơi đây, lúc chàng thiếu niên tuấn tú cầu xin ông cứu giúp Thái tử.
Sau khi Giang Uẩn rời đi, Triệu Diễn vào hầu hạ.
Triệu Diễn nhìn sư phụ đang ngồi lặng lẽ sau bàn, vẫn còn chút bất an, nhưng Tức Mặc Thanh Vũ lại bảo hắn ngồi xuống.
Lời của tác giả:
Thực ra đây là chế độ khoa cử, tất nhiên không phải do Giang Giang sáng lập, ở đây chỉ biến đổi một chút thôi.