Phu Lang Gọi Ta Về Nhà Ăn Bám Rồi!
Chương 114
Trong huyện cũng không có mấy bà con thân thích, hơn nữa hai phu phu cũng không thích giao thiệp, vài ngày là có thể đi thăm hỏi hết.
Mùa đông năm nay mưa nhiều, lấy cớ trời mưa lạnh nên càng ít ra ngoài ăn uống tiệc tùng.
Trước sau tết, trong nhà liên tục nhận được một số đồ từ quê nhà Lạc Hà gửi đến, có nông sản do người làm thuê trong ruộng nhà sản xuất, cũng có quà tết do bà con nhà họ Tần gửi.
Nhận được vào những ngày đầu năm.
“Năm nay huyện Lạc Hà tuyết lớn, đường bị đóng băng tuyết dày khó đi, sợ chậm trễ việc gửi quà tết nên đã xuất phát sớm hai ngày, không ngờ ra khỏi địa phận huyện Lạc Hà, vào huyện Thu Dương thì mưa phùn liên miên, đường càng khó đi.”
Người nhà đến đưa quà tết rất áy náy.
Lúc mới đến huyện Thu Dương nhậm chức, quả thật thiếu thốn đủ thứ, quê nhà cái gì cũng có, cũng chỉ cách một huyện, cuối năm bên đó liền chuẩn bị quà tết đầy đủ gửi đến, cũng đỡ phải tốn tiền mua sắm bên này.
Nhưng đã đến huyện Thu Dương hai ba năm rồi, mọi thứ đã ổn định vào guồng, tự nhiên không cần thiết phải đợi quê nhà gửi quà tết đến.
Tuy không còn trông chờ vào đồ quê nhà gửi đến nữa, nhưng dịp tết vẫn sẽ có quà tết gửi đến, cũng là biểu hiện của sự quan tâm của người nhà.
Năm nay, Tần Tiểu Mãn và Đỗ Hành đã sớm chuẩn bị quà tết, huyện mới sản xuất bông vải và mè, hai người chuẩn bị không ít đồ tốt cho người nhà, chỉ chờ người quê nhà gửi quà tết đến, lúc đó liền gửi quà tết đã chuẩn bị bên này về, đỡ phải hai bên phái người tốn công sức.
Thế nhưng tết này chờ mãi không thấy người đến, mãi đến khi ăn tết xong, đã vào những ngày đầu năm mới thấy đoàn xe quê nhà đến.
“Đã đến nơi bình an là tốt rồi, làm khổ các ngươi phải ăn tết trên đường.”
“Đây đều là do tiểu nhân đi chậm mới dẫn đến như vậy, sao có thể kêu khổ được.”
Đỗ Hành và Tiểu Mãn để người quê nhà nhanh chóng mang quà về, như vậy còn có thể kịp đoàn tụ với người nhà trước tết.
Tết này mưa phùn liên miên, hai người cũng không ra ngoài mấy, hôm nay trời khó có được ngày nắng đẹp, nghe người quê nhà nói đường cái ở huyện Thu Dương khó đi, hai người liền chuẩn bị xe ngựa đưa người quê nhà ra khỏi thành, tiện thể xem thử bên ngoài thế nào rồi.
Buổi sáng mặt trời ló dạng, mưa tạnh, người ra ngoài cũng đông hơn không ít.
Xe ngựa sắp đến cổng thành, có thể nhìn thấy bằng mắt thường chỗ đầu đường vào toàn là vết bùn, đá lát đã không còn nhìn ra màu sắc ban đầu, bị bùn lấp kín.
Thật ra trên đường đến đây đã thấy vết bùn rồi, dấu chân, dấu xe ngựa đều có, chỉ là các cửa hàng dọc đường vì muốn sạch sẽ trước cửa nên lấy nước rửa sạch.
Đường phố chính trong huyện đều được lát đá, quanh năm có người qua lại, dù trời nắng hay mưa cũng đều dễ đi, chỉ là ngoài thành thì không được như vậy.
Xe ngựa của Đỗ Hành và Tần Tiểu Mãn đi ra khỏi thành mới biết, những ngày này trong huyện mưa, đường cái ngoài thành đã ra nông nỗi nào.
Bùn lầy dày một hai tấc, ổ gà, vũng nước khắp nơi.
Xe ngựa vừa ra khỏi thành vài dặm, bánh xe đã dính đầy bùn, kẹt cứng bánh xe, lún xuống giữa đường, dù đánh ngựa thế nào cũng không kéo xe được.
“Dừng lại đi, đánh nữa ngựa sợ hãi nổi điên lên mất.”
Đỗ Hành và Tần Tiểu Mãn xuống xe, thấy không chỉ xe nhà mình bị lún trong bùn, mà cách đó không xa cũng có một chiếc xe ngựa bị kẹt bánh xe.
“Sớm đã nói đi đường vòng, ngươi cứ nhất định phải đi qua huyện Thu Dương, thời gian bị trì hoãn trên con đường hỏng này đủ để đi đường vòng đến nơi rồi, bây giờ lại còn bị kẹt ở đây.”
“Có đoàn thương nhân đi qua huyện Thu Dương, đến xem thử trong huyện, xem sau này có thể làm ăn được không. Năm nay trời lạnh, chỗ nào cũng mưa hoặc tuyết, đoàn buôn bán nào cũng đi chậm, có sức trách móc này, chi bằng dùng sức đó đẩy xe!”
“Thật đúng là phiền phức, huyện Thu Dương dù giảm thuế, nhưng với con đường hỏng này, ai dám chở hàng vào buôn bán, đều bị hành trên đường.”
Đỗ Hành khoanh tay, nhìn hai người đàn ông đi ngược chiều vào thành vừa mắng vừa tranh luận, vừa cùng gia nhân đẩy chiếc xe bị lún trong bùn.
“Đỗ đại nhân, ngài định ra khỏi thành sao?”
Đỗ Hành đang ngẩn người, bỗng nhiên có tiếng gọi nhiệt tình, hắn quay đầu lại, thấy có mấy người dân trong làng đi đến.
“Ừ, trời nắng, ra ngoài đi dạo.”
“Xe ngựa bị lún trong bùn sao?”
“Đúng vậy.”
Người nông dân xắn tay áo lên, mấy người nhanh nhẹn liền cùng nhau đến bên xe ngựa.
Cũng không sợ bẩn, hai người cúi xuống moi bùn, hai người ở phía sau đẩy xe, cùng nhau dùng sức, chiếc xe ngựa liền ra khỏi vũng bùn.
“Con đường trong huyện này trời nắng thì dễ đi, chỉ là trời mưa bùn lầy nhiều, dễ bị kẹt bánh xe. Năm nay mưa nhiều ngày như vậy, đường càng lầy lội, những ngày này lại ăn tết, người ra vào thành đông, đường bị giẫm đạp càng nát.”
“Đại nhân bảo người đánh xe đi chậm thôi, mấy hôm trước có xe ngựa lật xuống mương, kẹt xe là chuyện thường.”
Những người nông dân ríu rít nhắc nhở, quan tâm Đỗ Hành và Tần Tiểu Mãn.
Đỗ Hành nhìn những người dân trong làng này, không có xe bò, đi bộ, nửa ống quần dính đầy bùn.
Hắn mím môi, chỉ vào chiếc xe ngựa phía trước: “Mọi người đến phía trước giúp một tay đi, hình như kẹt ở đó lâu rồi mà không ra được.”
“Vâng, được.”
Những người nông dân cùng nhau đi tới, có lẽ những ngày này trên đường gặp xe kẹt bánh nhiều, nên đẩy xe rất thành thạo.
Trên đường về, Đỗ Hành cứ nhìn ra ngoài rèm xe.
Hai người xuống xe giày dính bùn, để không làm bẩn xe, Tần Tiểu Mãn lên xe liền cởi giày.
Lúc này giữa đông giá rét, tuy có chút nắng nhưng vẫn lạnh.
Hắn đưa chân lên đặt vào lòng Đỗ Hành, nhẹ nhàng giẫm lên bụng Đỗ Hành: “Chàng nhìn gì vậy, đầu sắp chui ra ngoài rồi.”
Đỗ Hành thu hồi ánh mắt, đưa tay xoa xoa bàn chân lạnh giá của Tần Tiểu Mãn, sau đó ủ vào trong áo mình.
“Lúc trước ra vào thành ta đã phát hiện đường sá ở huyện Thu Dương không bằng phẳng, đường cái nhiều ổ gà. Nhưng may là ngày nắng nhiều, trời nắng đường cũng dễ đi hơn, thật ra sớm nên sửa chữa rồi. Chỉ là hai vị tri huyện trước đều không phái người của công xưởng quản lý.”
“Năm ngoái khai hoang diện rộng, đất đá không ít bị đưa lên đường, nay mưa xuống, đường không có chỗ đặt chân.”
Đỗ Hành dựa vào xe ngựa, vừa rồi nghe người đi đường oán trách, hắn nghe mà thấm thía.
Huyện có ý muốn thu hút thương nhân đến buôn bán, nhưng đường cái khó đi, điều kiện cơ bản nhất quá kém, cho dù có muốn đến huyện, e rằng cũng phải cân nhắc lại.
Danh tiếng của huyện Thu Dương khó khăn lắm mới có chút chuyển biến, không thể để lúc này lại truyền ra những lời không hay, sắp đến mùa thu rồi, đoàn thương nhân bên Huy Châu cũng sắp đến.
Sau rằm tháng giêng, nha môn làm việc trở lại, Đỗ Hành lập tức đề xuất việc sửa chữa đường cái trong huyện.
“Con đường chính vào thành chỉ có một con đường này, không chỉ người dân trong huyện phải đi, mà thương nhân bên ngoài đi qua cũng phải đi. Nói trắng ra, con đường này chính là bộ mặt của huyện thành, nếu bộ mặt không đẹp, cũng sẽ khiến người ta xem thường. Thương nhân đi qua buôn bán cũng vậy, hay là người cấp trên xuống tuần tra cũng vậy, nếu còn để bộ dạng như vậy, e rằng vừa vào địa phận liền quay đầu bỏ đi. Huyện thành tốt hay xấu, trên đường có thể nhận ra ngay.”
Năm ngoái huyện có thêm thu nhập, trong sổ sách có chút tiền, hơn nữa trong huyện thành dần dần bắt đầu có thương nhân vào, trong thành cũng náo nhiệt hơn không ít.
Người trong nha môn cũng biết huyện thành đang trên đà phát triển, con đường hỏng này nên sửa chữa rồi.
Đối với điều này cũng không có ai phản đối, dù sao bọn họ quen với việc tri huyện hay làm việc rồi, năm nào mà chẳng tìm việc gì đó để làm.
Có chút tiền, người cũng dễ tập hợp.
Đỗ Hành hơi phân vân là nên dùng vật liệu gì để sửa đường.
Vật liệu sửa đường hiện nay có thể dùng là đất nung, đá, vữa, gạch lát và vôi.
Đất nung chính là đem đất sống nung chín, làm đường như vậy chống ẩm mốc, côn trùng, lâu năm ít mọc cỏ dại.
Nhưng đất nung cần đất sét mịn được đầm chặt mới có thể đạt được hiệu quả lâu năm không mọc cỏ, rất tốn công sức.
Đá thì càng phổ biến không cần phải nói, nhiều nơi dùng đá để sửa đường, trước tiên đập đá thành đá nhỏ rải lên mặt đường, sau đó lấp đất đầm cho bằng phẳng.
Xây dựng như vậy thích hợp với những nơi thời tiết tốt, nếu nơi nào quanh năm mưa nhiều, như vậy rất dễ làm trôi đất mặt, lộ ra đá, người đi bộ thì không sao, xe ngựa đi lại lại rất khó khăn.
Xe ngựa không chịu được ma sát của đá, rất dễ gây ra tai nạn.
Thời tiết ở huyện Thu Dương thì thích hợp dùng đá sửa đường, nhưng trước đó xây dựng kênh mương, đắp đập đã khai thác không ít đá núi, nếu muốn khai thác đá số lượng lớn để sửa đường thì không còn đủ.
Còn về vữa, công trình xây dựng lên thì rất kiên cố, rất bền được ưa chuộng, chỉ là chi phí nguyên vật liệu quá cao.
Kỹ thuật vữa cần dùng nước gạo nếp và nhựa cây đào, huyện Thu Dương không trồng nhiều gạo nếp, nếu muốn dùng những nguyên liệu này thì phải đến nơi khác mua, chi phí tự nhiên không cần phải nói.
Tiếp đến là gạch lát, tuy đẹp mắt lại bền, nhưng chỉ dùng để xây dựng cung điện, sao có thể xa xỉ đến mức dùng để sửa đường cái.
Sau khi tính toán, chỉ có dùng vôi là thích hợp nhất.
Trong huyện có mỏ đá vôi, quanh năm cung cấp vôi nung, đến lúc đó liền dùng vôi, cát vàng, gạch vụn trộn làm bê tông.
Đầu năm, Đỗ Hành liền ở lại nông thôn, vừa giám sát công xưởng dẫn người của huyện đi sửa đường, vừa dẫn dân làng dùng bánh dầu mè khô của năm ngoái làm phân bón ruộng.
Năm ngoái mè và bông vải đều bán được giá tốt nên mọi người đều nếm được vị ngọt, những nông dân trước đây dè dặt không ít người đều đã mua hạt giống mè và bông vải để trồng trên đất mới khai hoang, hy vọng năm nay cũng kiếm được tiền, cũng không cần huyện tuyên truyền khuyến khích trồng mè và bông vải nữa.
Theo ghi chép của hộ tịch, lúc đo đạc đất năm nay, số nông dân trồng mè và bông vải tăng thêm một nửa so với năm ngoái.
Đợi đến mùa thu hoạch, dù là mè hay bông vải chắc chắn sẽ tăng sản lượng gấp bội so với năm ngoái, đến lúc đó đoàn thương nhân đến vừa hay chở hàng đi.
Trong ngoài huyện đều nhộn nhịp, lúc này quan khảo hạch cấp trên đến huyện Thu Dương.
Quan lại địa phương thay đổi lớn là năm năm một lần, thăng chức, điều động, cách chức sẽ dựa theo thành tích của quan lại trên địa phương trong năm năm đó mà thay đổi, nhưng quan lại ở kinh thành thay đổi lớn lại là ba năm một lần.
Tức là quan lại từ địa phương lên kinh thành, khảo hạch thăng chức sẽ nhanh hơn không ít so với địa phương.
Khảo hạch ba năm một lần này, chủ yếu là khảo hạch quan lại kinh thành, chỉ là triều đình có động thái lớn, địa phương tự nhiên cũng phải đi theo.
Lần khảo hạch này tuy không nghiêm ngặt như cuộc tuyển chọn lớn năm năm một lần trên địa phương, nhưng đối mặt với việc thăng chức, điều động quan lại, cấp trên vẫn rất coi trọng, ngoài tri phủ của châu phủ sẽ tự mình xuống huyện khảo hạch, kinh thành còn phái riêng quan lại từ kinh thành xuống địa phương giám sát.
Đỗ Hành cũng không phải lần đầu tiên tiếp đón khảo hạch, cũng không làm rầm rộ dẫn theo hương thân, nho sinh đến cổng thành chờ tiếp, nhưng lễ nghi vẫn phải làm đủ, sáng sớm hắn theo lệ ra khỏi thành xem tiến độ sửa chữa và gieo trồng vụ xuân, trên đường liền có thể chờ gặp đoàn người vào thành.
“Đỗ Hành, lâu rồi không gặp!”
Nghe người dưới quyền báo cáo là đã nhìn thấy đoàn người từ cấp trên đến, Đỗ Hành vội vàng từ nông thôn ra ngoài chờ ở đường cái, người cưỡi ngựa đi tới, từ xa đã gọi hắn.
Người nói chuyện chính là tri phủ Tề Khai Thắng.
Đỗ Hành cũng không phải ngày đầu tiên tiếp xúc với Tề Khai Thắng, cũng biết ông là người không tệ, làm quan những năm này cũng chưa từng làm khó hắn, nhưng lần này nhiệt tình như vậy là lần đầu tiên.
“Đại nhân vất vả rồi, mong đại nhân đừng trách, huyện đang sửa đường nên khó đi.”
“Sửa đường làm đường bằng phẳng là chuyện tốt, ta và quan Hàn lâm nghe nói huyện đang trồng mè và bông vải, nên mới đặc biệt bỏ xe ngựa mà cưỡi ngựa, để có thể thưởng thức niềm vui trồng trọt, chăn nuôi.”
Đỗ Hành vội vàng hành lễ với vị Hàn lâm giám khảo lần này.
“Không cần đa lễ.”
Vị Hàn lâm giám khảo lần này Đỗ Hành rất lạ mặt, trước đây chưa từng gặp qua, nhưng Đỗ Hành cảm thấy ông rất hòa nhã.
Hắn vốn định dẫn cấp trên về nha môn nghỉ ngơi trước, nhưng không ngờ quan khảo hạch lại trực tiếp bảo hắn dẫn đi dạo trong huyện.
Cái gọi là đi dạo không phải là đi dạo chơi, mà là để quan sát, khảo sát các mặt.
Hai năm nay tuy Tề Khai Thắng chưa từng xuống huyện Thu Dương, nhưng mỗi năm khảo hạch huyện, ông đều nghe được những việc làm của Đỗ Hành trên địa phương, trong lòng ngày càng thưởng thức.
Lần này đến huyện khảo hạch, tận mắt chứng kiến sự thay đổi của huyện thành, ông càng thêm vui mừng.
Trong quá trình tuần tra, còn chưa kịp để Đỗ Hành nhiều lời, Tề Khai Thắng vừa đi vừa chỉ vào những công trình, đất đai là do Đỗ Hành đến sau này mới làm.
Vị quan Hàn lâm lần đầu đến huyện, tự nhiên không biết tình hình trước kia của huyện Thu Dương, không như Tề Khai Thắng cảm nhận sâu sắc sự thay đổi, nhưng sau khi xem xét sổ sách, so sánh từng cái một, lại kiểm tra sản lượng, thuế má hai năm Đỗ Hành nhậm chức, cũng khá hài lòng.
“Năm ngoái Lục vương gia xuống tuần tra nơi đóng quân, khi về kinh đã tâu với Hoàng thượng không ít quan lại địa phương nhậm chức không làm việc, ít khi khen ngợi quan lại địa phương, huyện Thu Dương lại được Lục vương gia khen một câu, hôm nay đến khảo hạch, quả nhiên đúng như lời Vương gia nói.”
Xong việc chính, quan Hàn lâm cũng nói chuyện phiếm vài câu với Tề Khai Thắng.
“Tề tri phủ sáng suốt, biết dùng người, địa phương quản lý tốt, chắc là hết nhiệm kỳ sẽ về kinh, đến lúc đó nhất định phải thường xuyên đến phủ ta uống trà.”
Tề Khai Thắng cười nói: “Mượn lời tốt lành của Vương đại nhân, sau này nếu có thể về kinh nhậm chức, sao có thể không đến cửa bái phỏng được.”
Hai người nói đùa vài câu, quan Hàn lâm này đã lớn tuổi, lại đi đường xa, tuần tra huyện khảo hạch nên cơ thể đã rất mệt mỏi, Tề Khai Thắng cũng không làm phiền thêm, khuyên ông nghỉ ngơi rồi lui ra ngoài.
“Đỗ Hành, quan Hàn lâm đã nghỉ ngơi rồi.”
Tề Khai Thắng vừa ra ngoài liền thấy Đỗ Hành đang dẫn người hầu từ hành lang đi dâng trà, vẫy tay gọi hắn lại.
Đỗ Hành vội vàng đi theo.
“Mấy năm nay ở huyện ngươi làm việc rất tốt.”
Đóng cửa lại, Tề Khai Thắng cũng không tiếc lời khen ngợi Đỗ Hành.
Nghe câu này Đỗ Hành liền biết lần khảo hạch này chắc chắn rồi, mấy năm nay ở huyện làm không ít việc, nếu không có thù oán gì, thì ai đến cũng không thể nói được câu nào không tốt về hắn, vì vậy hắn thật sự không sợ khảo hạch.
Nhưng người trẻ tuổi không thể kiêu ngạo tự mãn, Đỗ Hành vẫn cung kính nói: “Nếu không có đại nhân hết lòng ủng hộ, lãnh đạo đúng đắn, hạ quan cũng khó làm được mọi việc.”
Tề Khai Thắng cười nói: “Ngươi không cần khiêm tốn, những năm nay việc làm của ngươi ta đều thấy, thật sự khiến ta mở rộng tầm mắt. Tiến sĩ thì thường thấy, nhưng người có năng lực quản lý thì không thường thấy, ngươi trẻ tuổi lại có năng lực, sau này tiền đồ vô lượng.”
“Sắp xếp ổn thỏa huyện Thu Dương này, đối với ngươi chỉ có lợi mà không có hại.”
“Hạ quan xin nghe theo lời dạy của đại nhân.”
Tề Khai Thắng xua tay ra hiệu hắn không cần khách sáo, lại nói: “Lục vương gia lúc tuần tra rất thưởng thức ngươi, nếu sau này lên kinh tiếp tục làm việc, ngươi cũng có thể có chỗ dựa.”
Đỗ Hành nói: “Lên kinh nhậm chức là mong ước của người làm quan, hạ quan tự biết năng lực có hạn, e là phụ lòng mong đợi của đại nhân.”
“Ta biết ngươi khó xử, từ xưa đến nay con đường làm quan rất coi trọng xuất thân, ngươi là công danh cử nhân nhậm chức, thời tiền triều cử nhân không được làm quan lớn gì, cùng lắm là làm đồng tri, thông phán châu phủ, nhưng đó là chuyện của tiền triều.”
Tề Khai Thắng nói: “Tiền triều rất coi trọng khoa cử, người đọc sách khắp nơi, cử nhân thật sự không tính là xuất thân tốt. Nhưng bây giờ Hoàng thượng đã cải cách khoa cử, so với những người chỉ biết làm văn chương hoa mỹ, thì càng coi trọng người có năng lực thực tế, ngươi chớ nên tự ti.”
Nói xong, Tề Khai Thắng hạ giọng: “Nghe nói Hoàng thượng có ý định tuần du phía nam, tuy chưa bắt đầu thực hiện, nếu như tuần du, đó là cơ hội của không ít người.”
Ông không nói quá rõ ràng chi tiết, điểm đến là dừng, dù sao chuyện Hoàng thượng xuất kinh là chuyện lớn, không thể tùy tiện truyền ra ngoài, hơi bất cẩn liền có thể rước họa vào thân.
“Đỗ Hành, ngươi là người thông minh, hẳn là hiểu ý ta nói.”
Nghe câu này, trong lòng Đỗ Hành cũng giật mình.
Nếu không có ý muốn đề bạt, hắn cũng không thể nào biết được tin tức này từ Tề Khai Thắng.
Hắn biết nhiệm kỳ của Tề Khai Thắng sắp hết, chắc là sẽ không tiếp tục làm tri phủ Cẩm Đoàn phủ nữa, nghĩ đến dựa vào quan hệ và thành tích chính trị những năm nay thì có tự tin có thể lên cao hơn.
Trước khi điều động lần này, đề bạt một hai người mà ông coi trọng, sau này trên con đường làm quan còn có thể gặp lại.
Đỗ Hành vừa cảm khái tầm nhìn xa trông rộng của Tề Khai Thắng, vừa cảm kích sự thưởng thức của ông, không khỏi hành lễ thật sâu.
“Lần này gặp Tề đại nhân, không biết gặp lại là khi nào.”
Sau khi tiễn quan lại khảo hạch ra khỏi thành, Đỗ Hành nhìn xe ngựa khuất dần, không khỏi có chút bâng khuâng.
Những năm này từ thôn Điền Loan đến huyện Lạc Hà, lại từ Bạch Dung thư viện tốt nghiệp, sau đó đến huyện Thu Dương nhậm chức, trên đường đã quen biết rồi chia tay quá nhiều người.
Người thân, bạn bè, kẻ thù, có người quen biết rồi chia tay, chia tay rồi lại gặp gỡ, liên tục hợp tan, chưa từng dừng lại.
May mắn là dù thay đổi thế nào, người luôn bên cạnh hắn vẫn như cũ, chưa từng có một khắc chia ly.
Tháng ba hoa nở đẹp, hoa đào hoa mận rực rỡ, Đỗ Hành không hề kiêng dè nắm lấy tay người bên cạnh.
Tần Tiểu Mãn vốn định nhân lời cảm khái của Đỗ Hành mà nói một câu đến nơi Tề đại nhân nhậm chức làm việc thì có thể thường xuyên gặp mặt, nhưng lời chưa ra khỏi miệng, cảm nhận được hơi ấm trên mu bàn tay, hắn không khỏi ngẩng đầu nhìn Đỗ Hành một cái.
“Hôm nay chàng nắm tay ta trước mặt thuộc hạ không thấy ngại sao?”
“Không sao, da mặt ta dày rồi.”
Mùa đông năm nay mưa nhiều, lấy cớ trời mưa lạnh nên càng ít ra ngoài ăn uống tiệc tùng.
Trước sau tết, trong nhà liên tục nhận được một số đồ từ quê nhà Lạc Hà gửi đến, có nông sản do người làm thuê trong ruộng nhà sản xuất, cũng có quà tết do bà con nhà họ Tần gửi.
Nhận được vào những ngày đầu năm.
“Năm nay huyện Lạc Hà tuyết lớn, đường bị đóng băng tuyết dày khó đi, sợ chậm trễ việc gửi quà tết nên đã xuất phát sớm hai ngày, không ngờ ra khỏi địa phận huyện Lạc Hà, vào huyện Thu Dương thì mưa phùn liên miên, đường càng khó đi.”
Người nhà đến đưa quà tết rất áy náy.
Lúc mới đến huyện Thu Dương nhậm chức, quả thật thiếu thốn đủ thứ, quê nhà cái gì cũng có, cũng chỉ cách một huyện, cuối năm bên đó liền chuẩn bị quà tết đầy đủ gửi đến, cũng đỡ phải tốn tiền mua sắm bên này.
Nhưng đã đến huyện Thu Dương hai ba năm rồi, mọi thứ đã ổn định vào guồng, tự nhiên không cần thiết phải đợi quê nhà gửi quà tết đến.
Tuy không còn trông chờ vào đồ quê nhà gửi đến nữa, nhưng dịp tết vẫn sẽ có quà tết gửi đến, cũng là biểu hiện của sự quan tâm của người nhà.
Năm nay, Tần Tiểu Mãn và Đỗ Hành đã sớm chuẩn bị quà tết, huyện mới sản xuất bông vải và mè, hai người chuẩn bị không ít đồ tốt cho người nhà, chỉ chờ người quê nhà gửi quà tết đến, lúc đó liền gửi quà tết đã chuẩn bị bên này về, đỡ phải hai bên phái người tốn công sức.
Thế nhưng tết này chờ mãi không thấy người đến, mãi đến khi ăn tết xong, đã vào những ngày đầu năm mới thấy đoàn xe quê nhà đến.
“Đã đến nơi bình an là tốt rồi, làm khổ các ngươi phải ăn tết trên đường.”
“Đây đều là do tiểu nhân đi chậm mới dẫn đến như vậy, sao có thể kêu khổ được.”
Đỗ Hành và Tiểu Mãn để người quê nhà nhanh chóng mang quà về, như vậy còn có thể kịp đoàn tụ với người nhà trước tết.
Tết này mưa phùn liên miên, hai người cũng không ra ngoài mấy, hôm nay trời khó có được ngày nắng đẹp, nghe người quê nhà nói đường cái ở huyện Thu Dương khó đi, hai người liền chuẩn bị xe ngựa đưa người quê nhà ra khỏi thành, tiện thể xem thử bên ngoài thế nào rồi.
Buổi sáng mặt trời ló dạng, mưa tạnh, người ra ngoài cũng đông hơn không ít.
Xe ngựa sắp đến cổng thành, có thể nhìn thấy bằng mắt thường chỗ đầu đường vào toàn là vết bùn, đá lát đã không còn nhìn ra màu sắc ban đầu, bị bùn lấp kín.
Thật ra trên đường đến đây đã thấy vết bùn rồi, dấu chân, dấu xe ngựa đều có, chỉ là các cửa hàng dọc đường vì muốn sạch sẽ trước cửa nên lấy nước rửa sạch.
Đường phố chính trong huyện đều được lát đá, quanh năm có người qua lại, dù trời nắng hay mưa cũng đều dễ đi, chỉ là ngoài thành thì không được như vậy.
Xe ngựa của Đỗ Hành và Tần Tiểu Mãn đi ra khỏi thành mới biết, những ngày này trong huyện mưa, đường cái ngoài thành đã ra nông nỗi nào.
Bùn lầy dày một hai tấc, ổ gà, vũng nước khắp nơi.
Xe ngựa vừa ra khỏi thành vài dặm, bánh xe đã dính đầy bùn, kẹt cứng bánh xe, lún xuống giữa đường, dù đánh ngựa thế nào cũng không kéo xe được.
“Dừng lại đi, đánh nữa ngựa sợ hãi nổi điên lên mất.”
Đỗ Hành và Tần Tiểu Mãn xuống xe, thấy không chỉ xe nhà mình bị lún trong bùn, mà cách đó không xa cũng có một chiếc xe ngựa bị kẹt bánh xe.
“Sớm đã nói đi đường vòng, ngươi cứ nhất định phải đi qua huyện Thu Dương, thời gian bị trì hoãn trên con đường hỏng này đủ để đi đường vòng đến nơi rồi, bây giờ lại còn bị kẹt ở đây.”
“Có đoàn thương nhân đi qua huyện Thu Dương, đến xem thử trong huyện, xem sau này có thể làm ăn được không. Năm nay trời lạnh, chỗ nào cũng mưa hoặc tuyết, đoàn buôn bán nào cũng đi chậm, có sức trách móc này, chi bằng dùng sức đó đẩy xe!”
“Thật đúng là phiền phức, huyện Thu Dương dù giảm thuế, nhưng với con đường hỏng này, ai dám chở hàng vào buôn bán, đều bị hành trên đường.”
Đỗ Hành khoanh tay, nhìn hai người đàn ông đi ngược chiều vào thành vừa mắng vừa tranh luận, vừa cùng gia nhân đẩy chiếc xe bị lún trong bùn.
“Đỗ đại nhân, ngài định ra khỏi thành sao?”
Đỗ Hành đang ngẩn người, bỗng nhiên có tiếng gọi nhiệt tình, hắn quay đầu lại, thấy có mấy người dân trong làng đi đến.
“Ừ, trời nắng, ra ngoài đi dạo.”
“Xe ngựa bị lún trong bùn sao?”
“Đúng vậy.”
Người nông dân xắn tay áo lên, mấy người nhanh nhẹn liền cùng nhau đến bên xe ngựa.
Cũng không sợ bẩn, hai người cúi xuống moi bùn, hai người ở phía sau đẩy xe, cùng nhau dùng sức, chiếc xe ngựa liền ra khỏi vũng bùn.
“Con đường trong huyện này trời nắng thì dễ đi, chỉ là trời mưa bùn lầy nhiều, dễ bị kẹt bánh xe. Năm nay mưa nhiều ngày như vậy, đường càng lầy lội, những ngày này lại ăn tết, người ra vào thành đông, đường bị giẫm đạp càng nát.”
“Đại nhân bảo người đánh xe đi chậm thôi, mấy hôm trước có xe ngựa lật xuống mương, kẹt xe là chuyện thường.”
Những người nông dân ríu rít nhắc nhở, quan tâm Đỗ Hành và Tần Tiểu Mãn.
Đỗ Hành nhìn những người dân trong làng này, không có xe bò, đi bộ, nửa ống quần dính đầy bùn.
Hắn mím môi, chỉ vào chiếc xe ngựa phía trước: “Mọi người đến phía trước giúp một tay đi, hình như kẹt ở đó lâu rồi mà không ra được.”
“Vâng, được.”
Những người nông dân cùng nhau đi tới, có lẽ những ngày này trên đường gặp xe kẹt bánh nhiều, nên đẩy xe rất thành thạo.
Trên đường về, Đỗ Hành cứ nhìn ra ngoài rèm xe.
Hai người xuống xe giày dính bùn, để không làm bẩn xe, Tần Tiểu Mãn lên xe liền cởi giày.
Lúc này giữa đông giá rét, tuy có chút nắng nhưng vẫn lạnh.
Hắn đưa chân lên đặt vào lòng Đỗ Hành, nhẹ nhàng giẫm lên bụng Đỗ Hành: “Chàng nhìn gì vậy, đầu sắp chui ra ngoài rồi.”
Đỗ Hành thu hồi ánh mắt, đưa tay xoa xoa bàn chân lạnh giá của Tần Tiểu Mãn, sau đó ủ vào trong áo mình.
“Lúc trước ra vào thành ta đã phát hiện đường sá ở huyện Thu Dương không bằng phẳng, đường cái nhiều ổ gà. Nhưng may là ngày nắng nhiều, trời nắng đường cũng dễ đi hơn, thật ra sớm nên sửa chữa rồi. Chỉ là hai vị tri huyện trước đều không phái người của công xưởng quản lý.”
“Năm ngoái khai hoang diện rộng, đất đá không ít bị đưa lên đường, nay mưa xuống, đường không có chỗ đặt chân.”
Đỗ Hành dựa vào xe ngựa, vừa rồi nghe người đi đường oán trách, hắn nghe mà thấm thía.
Huyện có ý muốn thu hút thương nhân đến buôn bán, nhưng đường cái khó đi, điều kiện cơ bản nhất quá kém, cho dù có muốn đến huyện, e rằng cũng phải cân nhắc lại.
Danh tiếng của huyện Thu Dương khó khăn lắm mới có chút chuyển biến, không thể để lúc này lại truyền ra những lời không hay, sắp đến mùa thu rồi, đoàn thương nhân bên Huy Châu cũng sắp đến.
Sau rằm tháng giêng, nha môn làm việc trở lại, Đỗ Hành lập tức đề xuất việc sửa chữa đường cái trong huyện.
“Con đường chính vào thành chỉ có một con đường này, không chỉ người dân trong huyện phải đi, mà thương nhân bên ngoài đi qua cũng phải đi. Nói trắng ra, con đường này chính là bộ mặt của huyện thành, nếu bộ mặt không đẹp, cũng sẽ khiến người ta xem thường. Thương nhân đi qua buôn bán cũng vậy, hay là người cấp trên xuống tuần tra cũng vậy, nếu còn để bộ dạng như vậy, e rằng vừa vào địa phận liền quay đầu bỏ đi. Huyện thành tốt hay xấu, trên đường có thể nhận ra ngay.”
Năm ngoái huyện có thêm thu nhập, trong sổ sách có chút tiền, hơn nữa trong huyện thành dần dần bắt đầu có thương nhân vào, trong thành cũng náo nhiệt hơn không ít.
Người trong nha môn cũng biết huyện thành đang trên đà phát triển, con đường hỏng này nên sửa chữa rồi.
Đối với điều này cũng không có ai phản đối, dù sao bọn họ quen với việc tri huyện hay làm việc rồi, năm nào mà chẳng tìm việc gì đó để làm.
Có chút tiền, người cũng dễ tập hợp.
Đỗ Hành hơi phân vân là nên dùng vật liệu gì để sửa đường.
Vật liệu sửa đường hiện nay có thể dùng là đất nung, đá, vữa, gạch lát và vôi.
Đất nung chính là đem đất sống nung chín, làm đường như vậy chống ẩm mốc, côn trùng, lâu năm ít mọc cỏ dại.
Nhưng đất nung cần đất sét mịn được đầm chặt mới có thể đạt được hiệu quả lâu năm không mọc cỏ, rất tốn công sức.
Đá thì càng phổ biến không cần phải nói, nhiều nơi dùng đá để sửa đường, trước tiên đập đá thành đá nhỏ rải lên mặt đường, sau đó lấp đất đầm cho bằng phẳng.
Xây dựng như vậy thích hợp với những nơi thời tiết tốt, nếu nơi nào quanh năm mưa nhiều, như vậy rất dễ làm trôi đất mặt, lộ ra đá, người đi bộ thì không sao, xe ngựa đi lại lại rất khó khăn.
Xe ngựa không chịu được ma sát của đá, rất dễ gây ra tai nạn.
Thời tiết ở huyện Thu Dương thì thích hợp dùng đá sửa đường, nhưng trước đó xây dựng kênh mương, đắp đập đã khai thác không ít đá núi, nếu muốn khai thác đá số lượng lớn để sửa đường thì không còn đủ.
Còn về vữa, công trình xây dựng lên thì rất kiên cố, rất bền được ưa chuộng, chỉ là chi phí nguyên vật liệu quá cao.
Kỹ thuật vữa cần dùng nước gạo nếp và nhựa cây đào, huyện Thu Dương không trồng nhiều gạo nếp, nếu muốn dùng những nguyên liệu này thì phải đến nơi khác mua, chi phí tự nhiên không cần phải nói.
Tiếp đến là gạch lát, tuy đẹp mắt lại bền, nhưng chỉ dùng để xây dựng cung điện, sao có thể xa xỉ đến mức dùng để sửa đường cái.
Sau khi tính toán, chỉ có dùng vôi là thích hợp nhất.
Trong huyện có mỏ đá vôi, quanh năm cung cấp vôi nung, đến lúc đó liền dùng vôi, cát vàng, gạch vụn trộn làm bê tông.
Đầu năm, Đỗ Hành liền ở lại nông thôn, vừa giám sát công xưởng dẫn người của huyện đi sửa đường, vừa dẫn dân làng dùng bánh dầu mè khô của năm ngoái làm phân bón ruộng.
Năm ngoái mè và bông vải đều bán được giá tốt nên mọi người đều nếm được vị ngọt, những nông dân trước đây dè dặt không ít người đều đã mua hạt giống mè và bông vải để trồng trên đất mới khai hoang, hy vọng năm nay cũng kiếm được tiền, cũng không cần huyện tuyên truyền khuyến khích trồng mè và bông vải nữa.
Theo ghi chép của hộ tịch, lúc đo đạc đất năm nay, số nông dân trồng mè và bông vải tăng thêm một nửa so với năm ngoái.
Đợi đến mùa thu hoạch, dù là mè hay bông vải chắc chắn sẽ tăng sản lượng gấp bội so với năm ngoái, đến lúc đó đoàn thương nhân đến vừa hay chở hàng đi.
Trong ngoài huyện đều nhộn nhịp, lúc này quan khảo hạch cấp trên đến huyện Thu Dương.
Quan lại địa phương thay đổi lớn là năm năm một lần, thăng chức, điều động, cách chức sẽ dựa theo thành tích của quan lại trên địa phương trong năm năm đó mà thay đổi, nhưng quan lại ở kinh thành thay đổi lớn lại là ba năm một lần.
Tức là quan lại từ địa phương lên kinh thành, khảo hạch thăng chức sẽ nhanh hơn không ít so với địa phương.
Khảo hạch ba năm một lần này, chủ yếu là khảo hạch quan lại kinh thành, chỉ là triều đình có động thái lớn, địa phương tự nhiên cũng phải đi theo.
Lần khảo hạch này tuy không nghiêm ngặt như cuộc tuyển chọn lớn năm năm một lần trên địa phương, nhưng đối mặt với việc thăng chức, điều động quan lại, cấp trên vẫn rất coi trọng, ngoài tri phủ của châu phủ sẽ tự mình xuống huyện khảo hạch, kinh thành còn phái riêng quan lại từ kinh thành xuống địa phương giám sát.
Đỗ Hành cũng không phải lần đầu tiên tiếp đón khảo hạch, cũng không làm rầm rộ dẫn theo hương thân, nho sinh đến cổng thành chờ tiếp, nhưng lễ nghi vẫn phải làm đủ, sáng sớm hắn theo lệ ra khỏi thành xem tiến độ sửa chữa và gieo trồng vụ xuân, trên đường liền có thể chờ gặp đoàn người vào thành.
“Đỗ Hành, lâu rồi không gặp!”
Nghe người dưới quyền báo cáo là đã nhìn thấy đoàn người từ cấp trên đến, Đỗ Hành vội vàng từ nông thôn ra ngoài chờ ở đường cái, người cưỡi ngựa đi tới, từ xa đã gọi hắn.
Người nói chuyện chính là tri phủ Tề Khai Thắng.
Đỗ Hành cũng không phải ngày đầu tiên tiếp xúc với Tề Khai Thắng, cũng biết ông là người không tệ, làm quan những năm này cũng chưa từng làm khó hắn, nhưng lần này nhiệt tình như vậy là lần đầu tiên.
“Đại nhân vất vả rồi, mong đại nhân đừng trách, huyện đang sửa đường nên khó đi.”
“Sửa đường làm đường bằng phẳng là chuyện tốt, ta và quan Hàn lâm nghe nói huyện đang trồng mè và bông vải, nên mới đặc biệt bỏ xe ngựa mà cưỡi ngựa, để có thể thưởng thức niềm vui trồng trọt, chăn nuôi.”
Đỗ Hành vội vàng hành lễ với vị Hàn lâm giám khảo lần này.
“Không cần đa lễ.”
Vị Hàn lâm giám khảo lần này Đỗ Hành rất lạ mặt, trước đây chưa từng gặp qua, nhưng Đỗ Hành cảm thấy ông rất hòa nhã.
Hắn vốn định dẫn cấp trên về nha môn nghỉ ngơi trước, nhưng không ngờ quan khảo hạch lại trực tiếp bảo hắn dẫn đi dạo trong huyện.
Cái gọi là đi dạo không phải là đi dạo chơi, mà là để quan sát, khảo sát các mặt.
Hai năm nay tuy Tề Khai Thắng chưa từng xuống huyện Thu Dương, nhưng mỗi năm khảo hạch huyện, ông đều nghe được những việc làm của Đỗ Hành trên địa phương, trong lòng ngày càng thưởng thức.
Lần này đến huyện khảo hạch, tận mắt chứng kiến sự thay đổi của huyện thành, ông càng thêm vui mừng.
Trong quá trình tuần tra, còn chưa kịp để Đỗ Hành nhiều lời, Tề Khai Thắng vừa đi vừa chỉ vào những công trình, đất đai là do Đỗ Hành đến sau này mới làm.
Vị quan Hàn lâm lần đầu đến huyện, tự nhiên không biết tình hình trước kia của huyện Thu Dương, không như Tề Khai Thắng cảm nhận sâu sắc sự thay đổi, nhưng sau khi xem xét sổ sách, so sánh từng cái một, lại kiểm tra sản lượng, thuế má hai năm Đỗ Hành nhậm chức, cũng khá hài lòng.
“Năm ngoái Lục vương gia xuống tuần tra nơi đóng quân, khi về kinh đã tâu với Hoàng thượng không ít quan lại địa phương nhậm chức không làm việc, ít khi khen ngợi quan lại địa phương, huyện Thu Dương lại được Lục vương gia khen một câu, hôm nay đến khảo hạch, quả nhiên đúng như lời Vương gia nói.”
Xong việc chính, quan Hàn lâm cũng nói chuyện phiếm vài câu với Tề Khai Thắng.
“Tề tri phủ sáng suốt, biết dùng người, địa phương quản lý tốt, chắc là hết nhiệm kỳ sẽ về kinh, đến lúc đó nhất định phải thường xuyên đến phủ ta uống trà.”
Tề Khai Thắng cười nói: “Mượn lời tốt lành của Vương đại nhân, sau này nếu có thể về kinh nhậm chức, sao có thể không đến cửa bái phỏng được.”
Hai người nói đùa vài câu, quan Hàn lâm này đã lớn tuổi, lại đi đường xa, tuần tra huyện khảo hạch nên cơ thể đã rất mệt mỏi, Tề Khai Thắng cũng không làm phiền thêm, khuyên ông nghỉ ngơi rồi lui ra ngoài.
“Đỗ Hành, quan Hàn lâm đã nghỉ ngơi rồi.”
Tề Khai Thắng vừa ra ngoài liền thấy Đỗ Hành đang dẫn người hầu từ hành lang đi dâng trà, vẫy tay gọi hắn lại.
Đỗ Hành vội vàng đi theo.
“Mấy năm nay ở huyện ngươi làm việc rất tốt.”
Đóng cửa lại, Tề Khai Thắng cũng không tiếc lời khen ngợi Đỗ Hành.
Nghe câu này Đỗ Hành liền biết lần khảo hạch này chắc chắn rồi, mấy năm nay ở huyện làm không ít việc, nếu không có thù oán gì, thì ai đến cũng không thể nói được câu nào không tốt về hắn, vì vậy hắn thật sự không sợ khảo hạch.
Nhưng người trẻ tuổi không thể kiêu ngạo tự mãn, Đỗ Hành vẫn cung kính nói: “Nếu không có đại nhân hết lòng ủng hộ, lãnh đạo đúng đắn, hạ quan cũng khó làm được mọi việc.”
Tề Khai Thắng cười nói: “Ngươi không cần khiêm tốn, những năm nay việc làm của ngươi ta đều thấy, thật sự khiến ta mở rộng tầm mắt. Tiến sĩ thì thường thấy, nhưng người có năng lực quản lý thì không thường thấy, ngươi trẻ tuổi lại có năng lực, sau này tiền đồ vô lượng.”
“Sắp xếp ổn thỏa huyện Thu Dương này, đối với ngươi chỉ có lợi mà không có hại.”
“Hạ quan xin nghe theo lời dạy của đại nhân.”
Tề Khai Thắng xua tay ra hiệu hắn không cần khách sáo, lại nói: “Lục vương gia lúc tuần tra rất thưởng thức ngươi, nếu sau này lên kinh tiếp tục làm việc, ngươi cũng có thể có chỗ dựa.”
Đỗ Hành nói: “Lên kinh nhậm chức là mong ước của người làm quan, hạ quan tự biết năng lực có hạn, e là phụ lòng mong đợi của đại nhân.”
“Ta biết ngươi khó xử, từ xưa đến nay con đường làm quan rất coi trọng xuất thân, ngươi là công danh cử nhân nhậm chức, thời tiền triều cử nhân không được làm quan lớn gì, cùng lắm là làm đồng tri, thông phán châu phủ, nhưng đó là chuyện của tiền triều.”
Tề Khai Thắng nói: “Tiền triều rất coi trọng khoa cử, người đọc sách khắp nơi, cử nhân thật sự không tính là xuất thân tốt. Nhưng bây giờ Hoàng thượng đã cải cách khoa cử, so với những người chỉ biết làm văn chương hoa mỹ, thì càng coi trọng người có năng lực thực tế, ngươi chớ nên tự ti.”
Nói xong, Tề Khai Thắng hạ giọng: “Nghe nói Hoàng thượng có ý định tuần du phía nam, tuy chưa bắt đầu thực hiện, nếu như tuần du, đó là cơ hội của không ít người.”
Ông không nói quá rõ ràng chi tiết, điểm đến là dừng, dù sao chuyện Hoàng thượng xuất kinh là chuyện lớn, không thể tùy tiện truyền ra ngoài, hơi bất cẩn liền có thể rước họa vào thân.
“Đỗ Hành, ngươi là người thông minh, hẳn là hiểu ý ta nói.”
Nghe câu này, trong lòng Đỗ Hành cũng giật mình.
Nếu không có ý muốn đề bạt, hắn cũng không thể nào biết được tin tức này từ Tề Khai Thắng.
Hắn biết nhiệm kỳ của Tề Khai Thắng sắp hết, chắc là sẽ không tiếp tục làm tri phủ Cẩm Đoàn phủ nữa, nghĩ đến dựa vào quan hệ và thành tích chính trị những năm nay thì có tự tin có thể lên cao hơn.
Trước khi điều động lần này, đề bạt một hai người mà ông coi trọng, sau này trên con đường làm quan còn có thể gặp lại.
Đỗ Hành vừa cảm khái tầm nhìn xa trông rộng của Tề Khai Thắng, vừa cảm kích sự thưởng thức của ông, không khỏi hành lễ thật sâu.
“Lần này gặp Tề đại nhân, không biết gặp lại là khi nào.”
Sau khi tiễn quan lại khảo hạch ra khỏi thành, Đỗ Hành nhìn xe ngựa khuất dần, không khỏi có chút bâng khuâng.
Những năm này từ thôn Điền Loan đến huyện Lạc Hà, lại từ Bạch Dung thư viện tốt nghiệp, sau đó đến huyện Thu Dương nhậm chức, trên đường đã quen biết rồi chia tay quá nhiều người.
Người thân, bạn bè, kẻ thù, có người quen biết rồi chia tay, chia tay rồi lại gặp gỡ, liên tục hợp tan, chưa từng dừng lại.
May mắn là dù thay đổi thế nào, người luôn bên cạnh hắn vẫn như cũ, chưa từng có một khắc chia ly.
Tháng ba hoa nở đẹp, hoa đào hoa mận rực rỡ, Đỗ Hành không hề kiêng dè nắm lấy tay người bên cạnh.
Tần Tiểu Mãn vốn định nhân lời cảm khái của Đỗ Hành mà nói một câu đến nơi Tề đại nhân nhậm chức làm việc thì có thể thường xuyên gặp mặt, nhưng lời chưa ra khỏi miệng, cảm nhận được hơi ấm trên mu bàn tay, hắn không khỏi ngẩng đầu nhìn Đỗ Hành một cái.
“Hôm nay chàng nắm tay ta trước mặt thuộc hạ không thấy ngại sao?”
“Không sao, da mặt ta dày rồi.”