Phu Lang Gọi Ta Về Nhà Ăn Bám Rồi!
Chương 110
“Khai hoang trồng loại hoa màu mới?”
Các quan lại trong huyện nha sáng sớm đã được thông báo đến nghị sự đường bàn việc, tiết trời cuối thu, mọi người đều tưởng huyện lão gia triệu tập để tổng kết tình hình thu hoạch mùa thu năm nay. Trước khi vào nghị sự đường, mọi người còn tự kiểm điểm lại, xem trong quá trình thu hoạch mùa thu có sơ suất gì không, để tránh bị phê bình trong buổi họp.
Nào ngờ huyện lão gia chỉ dùng vài ba câu nói đã tổng kết xong việc thu hoạch mùa thu, rồi đưa ra chủ đề thảo luận mới.
“Ý của đại nhân là muốn khuyến khích các đại hộ trong huyện nhận thêm đất hoang để khai hoang?”
“Hiện nay, không ít hào gia vọng tộc trong huyện đã khai hoang, ruộng đất không thể tập trung hết vào tay một hay một vài nhà, nếu không, lâu dần e rằng sẽ xuất hiện một Ngụy Hồng Minh thứ hai. Khi đó tá điền chỉ càng nhiều hơn, tình trạng chiếm hữu ruộng đất càng trầm trọng. Ý của bổn quan là giao đất hoang cho nông dân canh tác.”
Đỗ Hành nói: “Mấy hôm trước bổn quan đã đi tuần tra các làng xóm, cũng nói chuyện với các lý trưởng. Năm nay, nhờ sự nỗ lực chung của huyện nha và người dân, công trình thủy lợi trong huyện đã hoàn thành, việc canh tác của nông dân đã nhẹ nhàng hơn nhiều, đã có thời gian rảnh rỗi và có ý định khai hoang thêm đất để tăng thu nhập. Người dân đã có ý chí cầu tiến như vậy, huyện nha nên đưa ra chính sách hỗ trợ mới phải.”
Các quan lại gật đầu, đây đúng là việc tốt.
“Dựa vào điều kiện thời tiết và địa hình của huyện Thu Dương, bổn quan cho rằng không thể chỉ trồng ngô lúa thông thường.”
Lục phòng không có bộ phận chuyên trách về nông nghiệp, nhưng mỗi bộ phận đều có thể phát biểu ý kiến:
“Đại nhân nói chí phải, ngô lúa ở huyện Thu Dương cho dù được mùa cũng không bằng nơi khác. Khai hoang mở rộng sản xuất là việc tốt, nhưng lúa nước cần nhiều nước tưới, nếu mở rộng quy mô trồng trọt, e rằng tích nước từ mùa thu đông đến mùa hè cũng không đủ dùng. Nếu trồng những loại hoa màu cần ít nước tưới thì sẽ phù hợp với huyện Thu Dương hơn.”
“Đúng vậy, bổn quan cũng nghĩ như thế.”
Đỗ Hành phát quyển sách đã soạn thảo trước đó xuống: “Mọi người xem qua, dựa vào hiểu biết về thời tiết và địa hình của huyện Thu Dương, xem xét loại cây trồng nào phù hợp với huyện Thu Dương.”
Vùng đất khô cằn nóng bức có thể trồng được nhiều loại cây, chẳng hạn như bông vải, dưa hấu, mè, đậu nành, kỷ tử, nhót biển, táo tàu,…
Mặc dù có nhiều loại cây trồng để lựa chọn, nhưng ý của Đỗ Hành là không nên trồng quá nhiều loại.
Nếu muốn trồng những loại cây này, ban đầu huyện nha cần đứng ra lo liệu, ví dụ như mua hạt giống tốt, truyền dạy kỹ thuật trồng trọt, bao tiêu sản phẩm sau thu hoạch.
Nếu như giống cây trồng quá đa dạng, việc huyện nha thu mua hạt giống tốt sẽ tốn nhiều thời gian công sức hơn, cũng không thể truyền dạy kinh nghiệm trồng trọt một cách thống nhất. Cuối cùng, đến mùa thu hoạch, tuy có nhiều loại nông sản, nhưng số lượng lại không đủ lớn, như vậy sẽ khó bán ra ngoài huyện.
Nếu trồng tập trung một số loại cây trồng, đến lúc đó tạo được danh tiếng thì dễ bán hơn, lại có lợi cho huyện.
“Mọi người hãy chọn ra hai ba loại mà mình cho là phù hợp, và viết ra lý do tại sao mình cho rằng nên trồng loại cây đó, nộp lại cho bổn quan, sau đó bổn quan sẽ thống kê ý kiến.”
Các quan lại cầm danh sách cây trồng mà Đỗ Hành đưa, thấy không chỉ liệt kê những loại hạt giống phù hợp mà còn ghi cả đặc tính sinh trưởng của hạt giống, rõ ràng không phải là việc làm trong một sớm một chiều, không khỏi cảm thán huyện lão gia chu đáo mọi bề, cũng nảy sinh hứng thú.
Đỗ Hành nói một hồi lâu, nhân lúc mọi người đang lựa chọn, uống một ngụm trà để làm dịu cổ họng.
Đợi đến khi Giang Khải tổng hợp ý kiến lại, Đỗ Hành nhìn thấy ba loại cây trồng được chọn nhiều nhất là dưa hấu, mè và bông vải.
Mấy loại cây trồng này đều là gieo trồng trong năm thu hoạch trong năm, so với táo tàu, kỷ tử thì cho thu hoạch nhanh hơn, còn cây nhót biển thì thời tiết địa hình của huyện Thu Dương chưa phù hợp để trồng loại cây này.
Tổng hợp ý kiến lại, mọi người đều cho rằng ba loại cây trồng đã chọn phù hợp hơn rất nhiều.
Mùa hè ở huyện Thu Dương nóng bức, dưa hấu là loại cây trồng hàng năm đều có, do có nhiều ánh nắng mặt trời, dưa ngọt ruột dày, năm nào cũng bán chạy trong huyện thành, loại cây này có thể mở rộng diện tích trồng.
Bông vải ưa nắng, có thể dùng để may quần áo, chăn bông giữ ấm.
Thực ra, những năm trước, bông vải vẫn chỉ là cây cảnh, nhưng sau này có những người thợ tài giỏi hái bông vải để giữ ấm, dần dần mới thịnh hành.
Mặc dù mùa đông ở huyện này ấm áp, ít dùng đồ giữ ấm, nhưng ở nơi khác lại rất cần, rất thích hợp để xuất khẩu.
Còn mè, hay còn gọi là vừng.
Loại cây trồng này có nhiều công dụng, là loại cây mà Đỗ Hành rất ủng hộ việc trồng. Không chỉ có thể làm rau, làm bánh kẹo, mà còn có thể ép dầu để nấu ăn, nêm nếm gia vị, bã mè còn có thể làm phân bón, phân bón từ bã mè còn tốt hơn phân bón từ bã cải dầu.
Năm được mùa, bã mè có thể bón ruộng, năm mất mùa, bã mè còn có thể ăn được, có rất nhiều lợi ích.
Đã xác định được loại cây trồng, tiếp theo là phải nhanh chóng ban hành chính sách, tranh thủ lúc nông nhàn, khai hoang đất, sang năm mới có thể gieo trồng.
Sau khi tan họp, các quan lại bàn tán xôn xao.
“Cứ tưởng là năm nay mùa màng bội thu, lúc nông nhàn huyện nha cũng được nghỉ ngơi.”
“Ta thấy rồi, huyện lão gia nhà ta không phải là người có thể ngồi yên. Lúc nông nhàn ngược lại là lúc ngài ấy làm việc lớn.”
Điển sử cười nói: “Huyện lão gia hành động nhanh chóng dứt khoát, mới nhậm chức bao lâu đã liên tiếp loại bỏ những khối u của huyện, giờ đây không còn ai cản trở huyện lão gia làm việc, làm sao ngài ấy có thể để mọi người rảnh rỗi được.”
“Như vậy cũng tốt, người dân có hy vọng, người trong huyện nha cũng có mong đợi.”
Đầu tháng Mười, huyện nha ra thông báo mới.
Huyện nha cho phép nông dân đăng ký nhận đất hoang để khai khẩn, ba năm đầu tiên canh tác trên đất hoang được giảm 10% thuế ruộng đất.
Ba năm sau, những người đăng ký nhận đất hoang cùng với những đại hộ nhận đất hoang trong huyện sẽ phải trả tiền mua đất cho triều đình theo giá đất hoang thực tế, nếu không nộp tiền mua đất đúng hạn, huyện nha sẽ thu hồi đất.
Tất cả những người dân có hộ khẩu địa phương, số ruộng đất bình quân đầu người trong gia đình dưới năm mẫu mới được đăng ký, trâu bò, la, lừa có thể tính bằng một người.
Điều này là để tránh việc nông dân thấy chính sách phúc lợi tốt của huyện nha liền đổ xô đi nhận đất hoang, không tính toán đến sức lực của mình mà nhận quá nhiều, đến lúc gieo trồng lại không canh tác xuể, không những không khai hoang được mà còn ảnh hưởng đến việc trồng trọt hoa màu ban đầu, cuối cùng sẽ lợi bất cập hại.
Thông báo vừa ra, số người đến xem thông báo trước cửa huyện nha còn đông hơn cả số người xem bảng vàng kỳ thi Hương.
“Đại ca, ngài biết chữ, đọc lại cho bọn tiểu nhân nghe với, trên thông báo viết gì vậy? Có thật là được nhận đất hoang trước mà chưa cần trả tiền không?”
Những người biết chữ đứng dưới bảng thông báo, lại kiên nhẫn đọc to nội dung thông báo cho những người dân không biết chữ nghe.
“Hay quá! Tốt quá! Có thể khai hoang trước, đợi đến khi có sản lượng rồi mới trả tiền mua đất cho triều đình, như vậy mọi người cũng đỡ áp lực hơn!”
“Chính sách mới thì tốt, nhưng tiếc là nhà chúng tôi ít người, không đủ điều kiện để đăng ký.”
Một lúc sau, mọi người bàn tán xôn xao, người vui người buồn, những người nhanh chân đã mang theo giấy tờ đến huyện nha làm thủ tục đăng ký nhận đất hoang ngay trong ngày.
Huyện nha vô cùng nhộn nhịp, thấy lần này đến đăng ký nhận đất không chỉ có nông dân ở các làng xóm, mà cả người dân trong huyện cũng đến đăng ký.
Nhiều người dân trong huyện không có đất đai, chủ yếu dựa vào sức lao động để buôn bán nhỏ trong huyện, hoặc làm những công việc nặng nhọc.
Tuy sống ở trong huyện, nhưng cuộc sống cũng không nhẹ nhàng hơn nông dân là bao.
Từ trước đã có ý định mua đất canh tác, nhưng tiếc là đất đai trong huyện đều bị các đại hộ hào gia chiếm hữu, giá một mẫu đất cao ngất ngưởng, không dễ gì mua được.
Bây giờ có cơ hội như vậy, ai cũng muốn nhận một ít đất hoang, dù đất hoang khó khai khẩn, hai năm đầu sản lượng không cao, nhưng triển vọng tốt.
Giá đất hoang rẻ, rẻ hơn ruộng đất tốt ít nhất một nửa, hơn nữa còn có thể đợi sau khi khai khẩn đất hoang, có sản lượng rồi mới trả tiền, điều này rất hấp dẫn.
Mọi người vội vàng đến đăng ký, tuy huyện Thu Dương đất rộng, có thể khai hoang nhiều đất, nhưng không phải mảnh đất hoang nào cũng tốt.
Có chỗ cỏ mọc um tùm, có chỗ nhiều đá, đến sớm có thể bốc thăm được mảnh đất tốt.
…
“Việc đăng ký nhận đất trong huyện náo nhiệt lắm, người dân ai cũng vui vẻ. Ta cứ ở nhà rảnh rỗi thế này, đi dự tiệc cùng những người khác cũng chán, hay là chúng ta cũng đăng ký nhận hai mẫu đất để khai hoang đi.”
Đỗ Hành đang ở trong thư phòng tra cứu tài liệu, xem ở đâu có thể mua được hạt giống tốt cho huyện, thì Tần Tiểu Mãn, lúc nãy còn đang cắm hoa cúc bên cửa sổ, không biết từ lúc nào đã chạy đến bên cạnh hắn.
Nghe vậy, hắn ngẩng đầu lên khỏi quyển sách, quay sang liền thấy Tần Tiểu Mãn đang chống cằm, vẻ mặt mong đợi nhìn hắn.
“Mấy hôm trước đệ đi ngắm cúc, thưởng ngoạn mùa thu không phải rất vui sao? Sao giờ lại không muốn đi cùng họ giết thời gian nữa, mà lại muốn đi cuốc đất rồi?”
Tần Tiểu Mãn bĩu môi: “Ta vốn không thích những buổi tiệc tùng xã giao này, chàng cũng biết ta nói năng không kiêng dè, trước đây nếu không phải là để hỗ trợ chàng chỉnh đốn những kẻ không an phận trong huyện, ta nào có ngày nào cũng phải tụ tập với đám người đó.”
“Nếu gặp phải những người không có học thức, không biết mấy chữ thì thôi, nói chuyện phiếm nhà cửa con cái cũng được, lỡ gặp phải người đọc sách đôi chút, nói chuyện câu chữ chi chít lại còn thích ngâm mấy câu thơ, ta nghe mà đau đầu.”
Đỗ Hành bật cười, nhìn tiểu ca nhi vẻ mặt u oán, hơi chu môi, hắn không nhịn được đưa tay ôm eo y: “Là ta làm khó đệ rồi, nếu đệ muốn ta sẽ bảo Giang Khải lấy đất hoang ra cho đệ chọn.”
Tần Tiểu Mãn nhướn mày, mắt sáng lên: “Thật sao?”
“Ta còn lừa đệ hay sao, chuyện nhỏ này ta vẫn có thể quyết định.”
Tần Tiểu Mãn nhấc chân ngồi lên người Đỗ Hành, vui vẻ hôn lên khóe môi đang nhếch lên của hắn.
Đỗ Hành nhìn người đối diện gần trong gang tấc, nụ cười càng rạng rỡ hơn: “Ta nói cho đệ biết sau này huyện sẽ phát triển thương mại, khi đó huyện thành nhất định sẽ náo nhiệt hơn, nếu đệ rảnh rỗi thì có thể đi xem mua vài cửa hàng giá rẻ, đợi đến khi huyện phát triển rồi thì cho thuê, hoặc bán lại cũng có lời.”
“Được, vài hôm tới ta sẽ đi xem.”
Đỗ Hành nắm tay Tần Tiểu Mãn, trong không khí có một mùi hương thơm thoang thoảng ngọt ngào, hắn ghé sát đầu vào cổ Tần Tiểu Mãn hít hà: “Mùi gì vậy, thơm quá.”
“Còn mùi gì nữa, vừa mới từ ngoài mang về cho Thừa Ý ít bánh dứa nên dính mùi thôi.”
Đỗ Hành thấy mùi thơm liền muốn hít hà thêm, nhưng bị Tần Tiểu Mãn véo mũi, rồi một tay sờ vào trong vạt áo hắn.
Hắn vội vàng nắm lấy bàn tay đang làm loạn: “Đang ở thư phòng đấy, đừng nghịch.”
Tần Tiểu Mãn nhe răng: “Giả làm người đứng đắn cái gì, ta còn không biết chàng sao.”
Đỗ Hành hơi đỏ mặt, ban ngày ban mặt đã đành, mà lại còn không phải ở phòng ngủ.
Hắn theo bản năng nhìn về phía cửa sổ đối diện hành lang, có người đã sớm có dự tính, cửa sổ đã được đóng lại từ trước, chỉ còn hai chậu cúc mùa thu đang nở rộ nhìn về phía cửa sổ.
Hắn muốn ngăn Tần Tiểu Mãn lại, nhưng người ta đang ngồi trên người hắn nên bị lép vế.
Tần Tiểu Mãn thấy hắn hơi đỏ mặt, nhẹ nhàng đẩy không được, lại không dám mạnh tay, bộ dạng đó thật thú vị.
Giống như hồi ở trong làng, lúc bị dọa sợ, mặt đỏ bừng, muốn nói lý lẽ với y nhưng lại không nói được.
Y cúi người xuống: “Ta sinh thêm cho chàng một tiểu bảo nữa, được không?”
Nghe vậy, Đỗ Hành siết chặt tay Tần Tiểu Mãn, há miệng rồi lại ngậm lại.
Tần Tiểu Mãn thấy vậy liền dừng tay, vốn là đang nói lời trỡn, thấy bộ dạng của Đỗ Hành lại giống như đang nói chuyện nghiêm túc.
“Không tốt sao?!”
Đỗ Hành ôm eo Tần Tiểu Mãn: “Đệ vừa nói là ta đã cứng đờ người ra rồi, ta còn chưa nói gì mà.”
Tần Tiểu Mãn hơi nheo mắt: “Vậy chàng mặt mày cau có, sao vậy, sợ nuôi không nổi à?”
“Xem đệ nói kìa, làm sao mà nuôi không nổi được.”
Đỗ Hành bật cười.
Thực ra hắn và Tiểu Mãn đều còn trẻ, hai đứa nhỏ cũng chưa lớn lắm, nhưng cũng đã hiểu biết đôi chút.
Tranh thủ lúc này sinh thêm một đứa nữa, bọn họ cũng có sức để nuôi, hơn nữa sau này tuổi tác cũng không chênh lệch nhiều so với hai người anh, như vậy cũng tốt.
Hơn nữa trước đây Đỗ Hành cũng muốn có ba đứa con, gia đình đông vui, chỉ là: “Sinh thêm một tiểu bảo nữa đương nhiên là tốt, nhưng trước đây lúc đệ sinh Đạm Sách vất vả như vậy, ta thấy mà xót, không muốn đệ mạo hiểm nữa.”
Lúc sinh con trước đây khiến hắn lo lắng vô cùng, đôi khi nhìn hai đứa nhỏ, hắn nhớ lại vẫn còn thấy sợ.
Hiện nay điều kiện y tế không được tốt, hắn sợ Tần Tiểu Mãn xảy ra chuyện gì.
Tần Tiểu Mãn thấy Đỗ Hành nói nghiêm túc, liền nói: “Lúc sinh Đạm Sách, ta cứ tưởng chàng nói những lời đó chỉ để an ủi ta, không ngờ là thật lòng.”
Đỗ Hành vuốt tóc trên trán y: “Vậy đệ có muốn tiểu bảo không? Ta vẫn sẽ tôn trọng ý kiến của đệ.”
Tần Tiểu Mãn im lặng một lúc, tiểu phụ của y chính là vì sinh con mà mất, dù đã sinh được hai đứa con thuận lợi, nhưng trong lòng y vẫn luôn có một nút thắt.
Chỉ là từ trước đến nay vẫn cho rằng nam tử phải lo toan việc nhà, nối dõi tông đường, còn nữ tử tiểu ca nhi thì gánh vác việc sinh con nối dõi.
Đỗ Hành bây giờ đã làm quan, mặc kệ người ngoài nói gì, lại còn một lòng một dạ với y, đã thực hiện lời hứa năm xưa với y.
Y chỉ cảm thấy Đỗ Hành đối xử với y thật sự không còn gì để nói, nếu không sinh thêm vài đứa con cho hắn thì dường như có lỗi với hắn. Ví dụ như sinh thêm một tiểu bảo nữa, sẽ theo họ Đỗ, như vậy cũng an lòng hắn.
Dù trong lòng vẫn còn chút sợ hãi từ hồi nhỏ, nhưng y vẫn muốn nghĩ cho Đỗ Hành nhiều hơn.
“Nhưng mà con cái nhà quan lại đều rất đông, con trai con gái đầy cả sân. Nhà chúng ta chỉ có hai đứa.”
Đỗ Hành nói: “Con cái cũng không cần nhiều quá, nếu con cháu bất hiếu ngỗ nghịch thì càng đông càng khiến người ta tức chết; nếu con cháu ngoan ngoãn hiểu chuyện, dù chỉ có một đứa, cũng đủ yên lòng và hiếu thảo rồi. Quan trọng không phải là sinh nhiều, mà là ở cách dạy dỗ.”
“Ta biết trong lòng đệ cũng có chút sợ hãi, bây giờ cuộc sống đã rất tốt rồi, đệ không cần phải nghĩ đến những chuyện đó chỉ vì ta làm quan, suy nghĩ của ta vẫn giống như lúc trước nói muốn cưới đệ.”
Đỗ Hành xoa lưng Tần Tiểu Mãn: “Nếu đệ thấy sau này Thừa Ý lớn rồi lấy chồng, trong nhà chỉ còn một mình Đạm Sách thì vắng vẻ, vậy thì đừng để Thừa Ý đi, chiêu một chàng rể về là được.”
Hắn vừa vui mừng vừa phiền não: “Dù sao thì Thừa Ý nhà chúng ta cũng rất đáng yêu, chắc sau này muốn tìm một chàng rể ở rể cũng không khó.”
Tần Tiểu Mãn liếc xéo Đỗ Hành: “Trước đây ai là người quản Thừa Ý chặt chẽ vậy, giờ lại bắt đầu tính toán chuyện tương lai của người ta rồi.”
Đỗ Hành cọ cọ vào cổ Tần Tiểu Mãn: “Còn không phải vì đệ sao.”
“Vậy cứ thuận theo tự nhiên, chúng ta không cố ý, tránh được thì tránh, không tránh được thì cứ thuận theo.”
“Được.”
Cuối tháng Mười, những người dân làm thủ tục nhận đất hoang đợt đầu đã bắt đầu ra ruộng khai hoang.
Tần Tiểu Mãn ban đầu muốn nhận nhiều đất hơn, nhưng y muốn đất hoang gần huyện thành, nhưng những mảnh đất này rất được ưa chuộng, số lượng có hạn, y cũng không tiện tranh giành với người dân địa phương.
Cuối cùng chỉ nhận hai mẫu đất.
Đỗ Hành đồng ý cho y xuống ruộng, cũng là để làm gương cho người dân, và sau này có thể trồng thử nghiệm để truyền đạt kinh nghiệm.
Cuối thu đầu đông là thời điểm dễ chịu nhất ở huyện Thu Dương, nông dân vác cuốc, liềm, vật lộn với cỏ tranh mọc sâu trong đất.
Trước tiên phải chặt cỏ, sau đó cuốc đất, nhặt sạch rễ cây cỏ và đá trong đất.
Để đất tơi xốp và đất tốt, còn phải đập nhỏ đất rồi dùng sàng sẩy bỏ đá vụn.
Khai hoang không hề dễ dàng, nếu dễ thì khắp nơi đâu có để đất hoang phí mà không tận dụng.
Người dân biết khai hoang vất vả và khó khăn, nếu huyện nha không có chính sách hỗ trợ, nông dân nào dám dễ dàng bỏ công sức vào đất hoang.
Tần Tiểu Mãn dẫn đầu tự tay vác cuốc cuốc đất, những nữ tử và tiểu ca nhi đang khai hoang rất được khích lệ, cảnh tượng lao động mệt nhọc trên hoang mạc bỗng trở nên rộn ràng tiếng hát, mọi người làm việc rất hăng hái.
Đỗ Hành cũng không nhàn rỗi, so sánh từng loại hạt giống mua về từ khắp nơi, cuối cùng mua được một lô hạt mè, hạt bông từ các phủ Bình Giang, Nam Doãn.
Còn dưa hấu, hạt giống dưa của huyện Thu Dương đã rất tốt rồi.
Trước khi nghỉ tết, huyện nha lại ra thông báo mới.
Huyện sẽ cung cấp hạt mè và hạt bông cho những hộ gia đình đã khai hoang, khuyến khích người dân trồng dưa hấu trên đất mới khai khẩn.
Trong quá trình canh tác sẽ hướng dẫn phương pháp và kinh nghiệm trồng trọt, đến mùa thu hoạch, huyện nha sẽ phối hợp với nông dân tiêu thụ những loại nông sản này.
Huyện nha cho người dân đủ thời gian để suy nghĩ và quyết định, đến mùa xuân năm sau khi gieo trồng, những ai có nhu cầu có thể mang theo giấy tờ liên quan đến huyện nha để nhận hạt giống.
Ý của Đỗ Hành là chỉ cần nhận hạt giống thì đất hoang đó chỉ được trồng loại hạt giống mà huyện nha cung cấp, điều này là để tránh việc nông dân thấy lợi nhỏ mà nhận hạt giống rồi không trồng.
Sở dĩ không yêu cầu tất cả nông dân đều phải trồng những loại cây trồng này là vì mọi người vẫn phải duy trì việc trồng trọt hoa màu chủ lực, mọi thứ cần phải có một quá trình.
Người dân thấy huyện nha lại có chính sách hỗ trợ, tuy vẫn còn nhiều người bảo thủ định trồng lúa, ngô, khoai lang trên đất mới nhận, nhưng cũng có không ít những gia đình có đủ ruộng đất để ăn uống, đang háo hức muốn thử trồng loại hạt giống mà huyện nha cung cấp.
Các quan lại trong huyện nha sáng sớm đã được thông báo đến nghị sự đường bàn việc, tiết trời cuối thu, mọi người đều tưởng huyện lão gia triệu tập để tổng kết tình hình thu hoạch mùa thu năm nay. Trước khi vào nghị sự đường, mọi người còn tự kiểm điểm lại, xem trong quá trình thu hoạch mùa thu có sơ suất gì không, để tránh bị phê bình trong buổi họp.
Nào ngờ huyện lão gia chỉ dùng vài ba câu nói đã tổng kết xong việc thu hoạch mùa thu, rồi đưa ra chủ đề thảo luận mới.
“Ý của đại nhân là muốn khuyến khích các đại hộ trong huyện nhận thêm đất hoang để khai hoang?”
“Hiện nay, không ít hào gia vọng tộc trong huyện đã khai hoang, ruộng đất không thể tập trung hết vào tay một hay một vài nhà, nếu không, lâu dần e rằng sẽ xuất hiện một Ngụy Hồng Minh thứ hai. Khi đó tá điền chỉ càng nhiều hơn, tình trạng chiếm hữu ruộng đất càng trầm trọng. Ý của bổn quan là giao đất hoang cho nông dân canh tác.”
Đỗ Hành nói: “Mấy hôm trước bổn quan đã đi tuần tra các làng xóm, cũng nói chuyện với các lý trưởng. Năm nay, nhờ sự nỗ lực chung của huyện nha và người dân, công trình thủy lợi trong huyện đã hoàn thành, việc canh tác của nông dân đã nhẹ nhàng hơn nhiều, đã có thời gian rảnh rỗi và có ý định khai hoang thêm đất để tăng thu nhập. Người dân đã có ý chí cầu tiến như vậy, huyện nha nên đưa ra chính sách hỗ trợ mới phải.”
Các quan lại gật đầu, đây đúng là việc tốt.
“Dựa vào điều kiện thời tiết và địa hình của huyện Thu Dương, bổn quan cho rằng không thể chỉ trồng ngô lúa thông thường.”
Lục phòng không có bộ phận chuyên trách về nông nghiệp, nhưng mỗi bộ phận đều có thể phát biểu ý kiến:
“Đại nhân nói chí phải, ngô lúa ở huyện Thu Dương cho dù được mùa cũng không bằng nơi khác. Khai hoang mở rộng sản xuất là việc tốt, nhưng lúa nước cần nhiều nước tưới, nếu mở rộng quy mô trồng trọt, e rằng tích nước từ mùa thu đông đến mùa hè cũng không đủ dùng. Nếu trồng những loại hoa màu cần ít nước tưới thì sẽ phù hợp với huyện Thu Dương hơn.”
“Đúng vậy, bổn quan cũng nghĩ như thế.”
Đỗ Hành phát quyển sách đã soạn thảo trước đó xuống: “Mọi người xem qua, dựa vào hiểu biết về thời tiết và địa hình của huyện Thu Dương, xem xét loại cây trồng nào phù hợp với huyện Thu Dương.”
Vùng đất khô cằn nóng bức có thể trồng được nhiều loại cây, chẳng hạn như bông vải, dưa hấu, mè, đậu nành, kỷ tử, nhót biển, táo tàu,…
Mặc dù có nhiều loại cây trồng để lựa chọn, nhưng ý của Đỗ Hành là không nên trồng quá nhiều loại.
Nếu muốn trồng những loại cây này, ban đầu huyện nha cần đứng ra lo liệu, ví dụ như mua hạt giống tốt, truyền dạy kỹ thuật trồng trọt, bao tiêu sản phẩm sau thu hoạch.
Nếu như giống cây trồng quá đa dạng, việc huyện nha thu mua hạt giống tốt sẽ tốn nhiều thời gian công sức hơn, cũng không thể truyền dạy kinh nghiệm trồng trọt một cách thống nhất. Cuối cùng, đến mùa thu hoạch, tuy có nhiều loại nông sản, nhưng số lượng lại không đủ lớn, như vậy sẽ khó bán ra ngoài huyện.
Nếu trồng tập trung một số loại cây trồng, đến lúc đó tạo được danh tiếng thì dễ bán hơn, lại có lợi cho huyện.
“Mọi người hãy chọn ra hai ba loại mà mình cho là phù hợp, và viết ra lý do tại sao mình cho rằng nên trồng loại cây đó, nộp lại cho bổn quan, sau đó bổn quan sẽ thống kê ý kiến.”
Các quan lại cầm danh sách cây trồng mà Đỗ Hành đưa, thấy không chỉ liệt kê những loại hạt giống phù hợp mà còn ghi cả đặc tính sinh trưởng của hạt giống, rõ ràng không phải là việc làm trong một sớm một chiều, không khỏi cảm thán huyện lão gia chu đáo mọi bề, cũng nảy sinh hứng thú.
Đỗ Hành nói một hồi lâu, nhân lúc mọi người đang lựa chọn, uống một ngụm trà để làm dịu cổ họng.
Đợi đến khi Giang Khải tổng hợp ý kiến lại, Đỗ Hành nhìn thấy ba loại cây trồng được chọn nhiều nhất là dưa hấu, mè và bông vải.
Mấy loại cây trồng này đều là gieo trồng trong năm thu hoạch trong năm, so với táo tàu, kỷ tử thì cho thu hoạch nhanh hơn, còn cây nhót biển thì thời tiết địa hình của huyện Thu Dương chưa phù hợp để trồng loại cây này.
Tổng hợp ý kiến lại, mọi người đều cho rằng ba loại cây trồng đã chọn phù hợp hơn rất nhiều.
Mùa hè ở huyện Thu Dương nóng bức, dưa hấu là loại cây trồng hàng năm đều có, do có nhiều ánh nắng mặt trời, dưa ngọt ruột dày, năm nào cũng bán chạy trong huyện thành, loại cây này có thể mở rộng diện tích trồng.
Bông vải ưa nắng, có thể dùng để may quần áo, chăn bông giữ ấm.
Thực ra, những năm trước, bông vải vẫn chỉ là cây cảnh, nhưng sau này có những người thợ tài giỏi hái bông vải để giữ ấm, dần dần mới thịnh hành.
Mặc dù mùa đông ở huyện này ấm áp, ít dùng đồ giữ ấm, nhưng ở nơi khác lại rất cần, rất thích hợp để xuất khẩu.
Còn mè, hay còn gọi là vừng.
Loại cây trồng này có nhiều công dụng, là loại cây mà Đỗ Hành rất ủng hộ việc trồng. Không chỉ có thể làm rau, làm bánh kẹo, mà còn có thể ép dầu để nấu ăn, nêm nếm gia vị, bã mè còn có thể làm phân bón, phân bón từ bã mè còn tốt hơn phân bón từ bã cải dầu.
Năm được mùa, bã mè có thể bón ruộng, năm mất mùa, bã mè còn có thể ăn được, có rất nhiều lợi ích.
Đã xác định được loại cây trồng, tiếp theo là phải nhanh chóng ban hành chính sách, tranh thủ lúc nông nhàn, khai hoang đất, sang năm mới có thể gieo trồng.
Sau khi tan họp, các quan lại bàn tán xôn xao.
“Cứ tưởng là năm nay mùa màng bội thu, lúc nông nhàn huyện nha cũng được nghỉ ngơi.”
“Ta thấy rồi, huyện lão gia nhà ta không phải là người có thể ngồi yên. Lúc nông nhàn ngược lại là lúc ngài ấy làm việc lớn.”
Điển sử cười nói: “Huyện lão gia hành động nhanh chóng dứt khoát, mới nhậm chức bao lâu đã liên tiếp loại bỏ những khối u của huyện, giờ đây không còn ai cản trở huyện lão gia làm việc, làm sao ngài ấy có thể để mọi người rảnh rỗi được.”
“Như vậy cũng tốt, người dân có hy vọng, người trong huyện nha cũng có mong đợi.”
Đầu tháng Mười, huyện nha ra thông báo mới.
Huyện nha cho phép nông dân đăng ký nhận đất hoang để khai khẩn, ba năm đầu tiên canh tác trên đất hoang được giảm 10% thuế ruộng đất.
Ba năm sau, những người đăng ký nhận đất hoang cùng với những đại hộ nhận đất hoang trong huyện sẽ phải trả tiền mua đất cho triều đình theo giá đất hoang thực tế, nếu không nộp tiền mua đất đúng hạn, huyện nha sẽ thu hồi đất.
Tất cả những người dân có hộ khẩu địa phương, số ruộng đất bình quân đầu người trong gia đình dưới năm mẫu mới được đăng ký, trâu bò, la, lừa có thể tính bằng một người.
Điều này là để tránh việc nông dân thấy chính sách phúc lợi tốt của huyện nha liền đổ xô đi nhận đất hoang, không tính toán đến sức lực của mình mà nhận quá nhiều, đến lúc gieo trồng lại không canh tác xuể, không những không khai hoang được mà còn ảnh hưởng đến việc trồng trọt hoa màu ban đầu, cuối cùng sẽ lợi bất cập hại.
Thông báo vừa ra, số người đến xem thông báo trước cửa huyện nha còn đông hơn cả số người xem bảng vàng kỳ thi Hương.
“Đại ca, ngài biết chữ, đọc lại cho bọn tiểu nhân nghe với, trên thông báo viết gì vậy? Có thật là được nhận đất hoang trước mà chưa cần trả tiền không?”
Những người biết chữ đứng dưới bảng thông báo, lại kiên nhẫn đọc to nội dung thông báo cho những người dân không biết chữ nghe.
“Hay quá! Tốt quá! Có thể khai hoang trước, đợi đến khi có sản lượng rồi mới trả tiền mua đất cho triều đình, như vậy mọi người cũng đỡ áp lực hơn!”
“Chính sách mới thì tốt, nhưng tiếc là nhà chúng tôi ít người, không đủ điều kiện để đăng ký.”
Một lúc sau, mọi người bàn tán xôn xao, người vui người buồn, những người nhanh chân đã mang theo giấy tờ đến huyện nha làm thủ tục đăng ký nhận đất hoang ngay trong ngày.
Huyện nha vô cùng nhộn nhịp, thấy lần này đến đăng ký nhận đất không chỉ có nông dân ở các làng xóm, mà cả người dân trong huyện cũng đến đăng ký.
Nhiều người dân trong huyện không có đất đai, chủ yếu dựa vào sức lao động để buôn bán nhỏ trong huyện, hoặc làm những công việc nặng nhọc.
Tuy sống ở trong huyện, nhưng cuộc sống cũng không nhẹ nhàng hơn nông dân là bao.
Từ trước đã có ý định mua đất canh tác, nhưng tiếc là đất đai trong huyện đều bị các đại hộ hào gia chiếm hữu, giá một mẫu đất cao ngất ngưởng, không dễ gì mua được.
Bây giờ có cơ hội như vậy, ai cũng muốn nhận một ít đất hoang, dù đất hoang khó khai khẩn, hai năm đầu sản lượng không cao, nhưng triển vọng tốt.
Giá đất hoang rẻ, rẻ hơn ruộng đất tốt ít nhất một nửa, hơn nữa còn có thể đợi sau khi khai khẩn đất hoang, có sản lượng rồi mới trả tiền, điều này rất hấp dẫn.
Mọi người vội vàng đến đăng ký, tuy huyện Thu Dương đất rộng, có thể khai hoang nhiều đất, nhưng không phải mảnh đất hoang nào cũng tốt.
Có chỗ cỏ mọc um tùm, có chỗ nhiều đá, đến sớm có thể bốc thăm được mảnh đất tốt.
…
“Việc đăng ký nhận đất trong huyện náo nhiệt lắm, người dân ai cũng vui vẻ. Ta cứ ở nhà rảnh rỗi thế này, đi dự tiệc cùng những người khác cũng chán, hay là chúng ta cũng đăng ký nhận hai mẫu đất để khai hoang đi.”
Đỗ Hành đang ở trong thư phòng tra cứu tài liệu, xem ở đâu có thể mua được hạt giống tốt cho huyện, thì Tần Tiểu Mãn, lúc nãy còn đang cắm hoa cúc bên cửa sổ, không biết từ lúc nào đã chạy đến bên cạnh hắn.
Nghe vậy, hắn ngẩng đầu lên khỏi quyển sách, quay sang liền thấy Tần Tiểu Mãn đang chống cằm, vẻ mặt mong đợi nhìn hắn.
“Mấy hôm trước đệ đi ngắm cúc, thưởng ngoạn mùa thu không phải rất vui sao? Sao giờ lại không muốn đi cùng họ giết thời gian nữa, mà lại muốn đi cuốc đất rồi?”
Tần Tiểu Mãn bĩu môi: “Ta vốn không thích những buổi tiệc tùng xã giao này, chàng cũng biết ta nói năng không kiêng dè, trước đây nếu không phải là để hỗ trợ chàng chỉnh đốn những kẻ không an phận trong huyện, ta nào có ngày nào cũng phải tụ tập với đám người đó.”
“Nếu gặp phải những người không có học thức, không biết mấy chữ thì thôi, nói chuyện phiếm nhà cửa con cái cũng được, lỡ gặp phải người đọc sách đôi chút, nói chuyện câu chữ chi chít lại còn thích ngâm mấy câu thơ, ta nghe mà đau đầu.”
Đỗ Hành bật cười, nhìn tiểu ca nhi vẻ mặt u oán, hơi chu môi, hắn không nhịn được đưa tay ôm eo y: “Là ta làm khó đệ rồi, nếu đệ muốn ta sẽ bảo Giang Khải lấy đất hoang ra cho đệ chọn.”
Tần Tiểu Mãn nhướn mày, mắt sáng lên: “Thật sao?”
“Ta còn lừa đệ hay sao, chuyện nhỏ này ta vẫn có thể quyết định.”
Tần Tiểu Mãn nhấc chân ngồi lên người Đỗ Hành, vui vẻ hôn lên khóe môi đang nhếch lên của hắn.
Đỗ Hành nhìn người đối diện gần trong gang tấc, nụ cười càng rạng rỡ hơn: “Ta nói cho đệ biết sau này huyện sẽ phát triển thương mại, khi đó huyện thành nhất định sẽ náo nhiệt hơn, nếu đệ rảnh rỗi thì có thể đi xem mua vài cửa hàng giá rẻ, đợi đến khi huyện phát triển rồi thì cho thuê, hoặc bán lại cũng có lời.”
“Được, vài hôm tới ta sẽ đi xem.”
Đỗ Hành nắm tay Tần Tiểu Mãn, trong không khí có một mùi hương thơm thoang thoảng ngọt ngào, hắn ghé sát đầu vào cổ Tần Tiểu Mãn hít hà: “Mùi gì vậy, thơm quá.”
“Còn mùi gì nữa, vừa mới từ ngoài mang về cho Thừa Ý ít bánh dứa nên dính mùi thôi.”
Đỗ Hành thấy mùi thơm liền muốn hít hà thêm, nhưng bị Tần Tiểu Mãn véo mũi, rồi một tay sờ vào trong vạt áo hắn.
Hắn vội vàng nắm lấy bàn tay đang làm loạn: “Đang ở thư phòng đấy, đừng nghịch.”
Tần Tiểu Mãn nhe răng: “Giả làm người đứng đắn cái gì, ta còn không biết chàng sao.”
Đỗ Hành hơi đỏ mặt, ban ngày ban mặt đã đành, mà lại còn không phải ở phòng ngủ.
Hắn theo bản năng nhìn về phía cửa sổ đối diện hành lang, có người đã sớm có dự tính, cửa sổ đã được đóng lại từ trước, chỉ còn hai chậu cúc mùa thu đang nở rộ nhìn về phía cửa sổ.
Hắn muốn ngăn Tần Tiểu Mãn lại, nhưng người ta đang ngồi trên người hắn nên bị lép vế.
Tần Tiểu Mãn thấy hắn hơi đỏ mặt, nhẹ nhàng đẩy không được, lại không dám mạnh tay, bộ dạng đó thật thú vị.
Giống như hồi ở trong làng, lúc bị dọa sợ, mặt đỏ bừng, muốn nói lý lẽ với y nhưng lại không nói được.
Y cúi người xuống: “Ta sinh thêm cho chàng một tiểu bảo nữa, được không?”
Nghe vậy, Đỗ Hành siết chặt tay Tần Tiểu Mãn, há miệng rồi lại ngậm lại.
Tần Tiểu Mãn thấy vậy liền dừng tay, vốn là đang nói lời trỡn, thấy bộ dạng của Đỗ Hành lại giống như đang nói chuyện nghiêm túc.
“Không tốt sao?!”
Đỗ Hành ôm eo Tần Tiểu Mãn: “Đệ vừa nói là ta đã cứng đờ người ra rồi, ta còn chưa nói gì mà.”
Tần Tiểu Mãn hơi nheo mắt: “Vậy chàng mặt mày cau có, sao vậy, sợ nuôi không nổi à?”
“Xem đệ nói kìa, làm sao mà nuôi không nổi được.”
Đỗ Hành bật cười.
Thực ra hắn và Tiểu Mãn đều còn trẻ, hai đứa nhỏ cũng chưa lớn lắm, nhưng cũng đã hiểu biết đôi chút.
Tranh thủ lúc này sinh thêm một đứa nữa, bọn họ cũng có sức để nuôi, hơn nữa sau này tuổi tác cũng không chênh lệch nhiều so với hai người anh, như vậy cũng tốt.
Hơn nữa trước đây Đỗ Hành cũng muốn có ba đứa con, gia đình đông vui, chỉ là: “Sinh thêm một tiểu bảo nữa đương nhiên là tốt, nhưng trước đây lúc đệ sinh Đạm Sách vất vả như vậy, ta thấy mà xót, không muốn đệ mạo hiểm nữa.”
Lúc sinh con trước đây khiến hắn lo lắng vô cùng, đôi khi nhìn hai đứa nhỏ, hắn nhớ lại vẫn còn thấy sợ.
Hiện nay điều kiện y tế không được tốt, hắn sợ Tần Tiểu Mãn xảy ra chuyện gì.
Tần Tiểu Mãn thấy Đỗ Hành nói nghiêm túc, liền nói: “Lúc sinh Đạm Sách, ta cứ tưởng chàng nói những lời đó chỉ để an ủi ta, không ngờ là thật lòng.”
Đỗ Hành vuốt tóc trên trán y: “Vậy đệ có muốn tiểu bảo không? Ta vẫn sẽ tôn trọng ý kiến của đệ.”
Tần Tiểu Mãn im lặng một lúc, tiểu phụ của y chính là vì sinh con mà mất, dù đã sinh được hai đứa con thuận lợi, nhưng trong lòng y vẫn luôn có một nút thắt.
Chỉ là từ trước đến nay vẫn cho rằng nam tử phải lo toan việc nhà, nối dõi tông đường, còn nữ tử tiểu ca nhi thì gánh vác việc sinh con nối dõi.
Đỗ Hành bây giờ đã làm quan, mặc kệ người ngoài nói gì, lại còn một lòng một dạ với y, đã thực hiện lời hứa năm xưa với y.
Y chỉ cảm thấy Đỗ Hành đối xử với y thật sự không còn gì để nói, nếu không sinh thêm vài đứa con cho hắn thì dường như có lỗi với hắn. Ví dụ như sinh thêm một tiểu bảo nữa, sẽ theo họ Đỗ, như vậy cũng an lòng hắn.
Dù trong lòng vẫn còn chút sợ hãi từ hồi nhỏ, nhưng y vẫn muốn nghĩ cho Đỗ Hành nhiều hơn.
“Nhưng mà con cái nhà quan lại đều rất đông, con trai con gái đầy cả sân. Nhà chúng ta chỉ có hai đứa.”
Đỗ Hành nói: “Con cái cũng không cần nhiều quá, nếu con cháu bất hiếu ngỗ nghịch thì càng đông càng khiến người ta tức chết; nếu con cháu ngoan ngoãn hiểu chuyện, dù chỉ có một đứa, cũng đủ yên lòng và hiếu thảo rồi. Quan trọng không phải là sinh nhiều, mà là ở cách dạy dỗ.”
“Ta biết trong lòng đệ cũng có chút sợ hãi, bây giờ cuộc sống đã rất tốt rồi, đệ không cần phải nghĩ đến những chuyện đó chỉ vì ta làm quan, suy nghĩ của ta vẫn giống như lúc trước nói muốn cưới đệ.”
Đỗ Hành xoa lưng Tần Tiểu Mãn: “Nếu đệ thấy sau này Thừa Ý lớn rồi lấy chồng, trong nhà chỉ còn một mình Đạm Sách thì vắng vẻ, vậy thì đừng để Thừa Ý đi, chiêu một chàng rể về là được.”
Hắn vừa vui mừng vừa phiền não: “Dù sao thì Thừa Ý nhà chúng ta cũng rất đáng yêu, chắc sau này muốn tìm một chàng rể ở rể cũng không khó.”
Tần Tiểu Mãn liếc xéo Đỗ Hành: “Trước đây ai là người quản Thừa Ý chặt chẽ vậy, giờ lại bắt đầu tính toán chuyện tương lai của người ta rồi.”
Đỗ Hành cọ cọ vào cổ Tần Tiểu Mãn: “Còn không phải vì đệ sao.”
“Vậy cứ thuận theo tự nhiên, chúng ta không cố ý, tránh được thì tránh, không tránh được thì cứ thuận theo.”
“Được.”
Cuối tháng Mười, những người dân làm thủ tục nhận đất hoang đợt đầu đã bắt đầu ra ruộng khai hoang.
Tần Tiểu Mãn ban đầu muốn nhận nhiều đất hơn, nhưng y muốn đất hoang gần huyện thành, nhưng những mảnh đất này rất được ưa chuộng, số lượng có hạn, y cũng không tiện tranh giành với người dân địa phương.
Cuối cùng chỉ nhận hai mẫu đất.
Đỗ Hành đồng ý cho y xuống ruộng, cũng là để làm gương cho người dân, và sau này có thể trồng thử nghiệm để truyền đạt kinh nghiệm.
Cuối thu đầu đông là thời điểm dễ chịu nhất ở huyện Thu Dương, nông dân vác cuốc, liềm, vật lộn với cỏ tranh mọc sâu trong đất.
Trước tiên phải chặt cỏ, sau đó cuốc đất, nhặt sạch rễ cây cỏ và đá trong đất.
Để đất tơi xốp và đất tốt, còn phải đập nhỏ đất rồi dùng sàng sẩy bỏ đá vụn.
Khai hoang không hề dễ dàng, nếu dễ thì khắp nơi đâu có để đất hoang phí mà không tận dụng.
Người dân biết khai hoang vất vả và khó khăn, nếu huyện nha không có chính sách hỗ trợ, nông dân nào dám dễ dàng bỏ công sức vào đất hoang.
Tần Tiểu Mãn dẫn đầu tự tay vác cuốc cuốc đất, những nữ tử và tiểu ca nhi đang khai hoang rất được khích lệ, cảnh tượng lao động mệt nhọc trên hoang mạc bỗng trở nên rộn ràng tiếng hát, mọi người làm việc rất hăng hái.
Đỗ Hành cũng không nhàn rỗi, so sánh từng loại hạt giống mua về từ khắp nơi, cuối cùng mua được một lô hạt mè, hạt bông từ các phủ Bình Giang, Nam Doãn.
Còn dưa hấu, hạt giống dưa của huyện Thu Dương đã rất tốt rồi.
Trước khi nghỉ tết, huyện nha lại ra thông báo mới.
Huyện sẽ cung cấp hạt mè và hạt bông cho những hộ gia đình đã khai hoang, khuyến khích người dân trồng dưa hấu trên đất mới khai khẩn.
Trong quá trình canh tác sẽ hướng dẫn phương pháp và kinh nghiệm trồng trọt, đến mùa thu hoạch, huyện nha sẽ phối hợp với nông dân tiêu thụ những loại nông sản này.
Huyện nha cho người dân đủ thời gian để suy nghĩ và quyết định, đến mùa xuân năm sau khi gieo trồng, những ai có nhu cầu có thể mang theo giấy tờ liên quan đến huyện nha để nhận hạt giống.
Ý của Đỗ Hành là chỉ cần nhận hạt giống thì đất hoang đó chỉ được trồng loại hạt giống mà huyện nha cung cấp, điều này là để tránh việc nông dân thấy lợi nhỏ mà nhận hạt giống rồi không trồng.
Sở dĩ không yêu cầu tất cả nông dân đều phải trồng những loại cây trồng này là vì mọi người vẫn phải duy trì việc trồng trọt hoa màu chủ lực, mọi thứ cần phải có một quá trình.
Người dân thấy huyện nha lại có chính sách hỗ trợ, tuy vẫn còn nhiều người bảo thủ định trồng lúa, ngô, khoai lang trên đất mới nhận, nhưng cũng có không ít những gia đình có đủ ruộng đất để ăn uống, đang háo hức muốn thử trồng loại hạt giống mà huyện nha cung cấp.